Literetuur

literetuur:
– leesklub
– schriefklub

Harmen Houtman nommeneerd

Veur de verhaelewedstried die alle jaoren orgeniseerd wodt deur et Skriuwersboun, Cedin en et Friesch Dagblad bin 51 verhaelen instuurd, verdield over een junior- (12) en in seniorkattegorie (39). Dit jaor was et thema ‘Gien stiel?!’. Dat onderwarp hadde te maeken mit et feit dat et van ’t jaor honderd jaor leden is dat de Nederlaanse keunstbeweginge ‘De Stijl’ opricht is.

Bi’j de volwassenen valen (in willekeurige volgodder) Jan Bijlsma (‘Jan-Pyt, Joris en Corneel’), Tryntsje van der Veer (‘Oare streken’) en Harmen Houtman (‘Niet langer wit…’) in de priezen. Et verhael van Harmen Houtman was et ienige Stellingwarver verhael dat instuurd wodde. De ere verhaelen weren allemaole in et Fries.

Nao een kotte inleiding over et thema deur museumdirekteur Paulo Martina, zal op deensdag 9 meie bekend maekt wodden wie de eerste pries wunnen het. De priesuutrikkinge is in et Museum Dr8888 in Drachten.

BOJEMSCHATTEN: ni’j verhael Sjoukje Oosterloo

Nog mar half wakker zit ik vandemorgen, onder et behemmelen van mien morgenbroggien, de kraante deur te nemen. Et is meer koppesnellen as alles uutgebreid lezen, dat kan vandaege nog wel es, tot mien oge inienen vaalt op een mit dikke vette letters schreven stok: BOJEM BI’J TIEL GEFT OOLDE SCHATTEN PRIES. Inienen bin ik klaorwakker en begin te lezen.

Bi’j opgrevings op een bedrievepark bi’j Tiel bin hiel vule, en neffens de archeologen slim belangrieke, veurwarpen vunnen uut de tied van de Romeinen. D’r bin wel vuventwintighonderd broonzen veurwarpen opgreven en ok nog een riek versierde zalvepot, de meensken hadden doedertied netuurlik ok al last van rimmetiek en zok-zo-wat. Vanwegens d’r ok nog een beeld van de god Jupiter ontdekt is daenken ze dat d’r doedertied een grote villa of een heiligdom staon het.

Now mag ik wel graeg es even in een antiekzaeke rondsnuffelen, mar veerder bin ik niet zo interesseerd in die hiele oolde scharveboel wat d’r meerstentieds opgreven wodt. Mar waoromme ik inienen zo wakkerschudded bin tiedens et lezen van mien kraantien, zal ik jim uutstokken. As de naeme Tiel mar in beeld komt bin ik votdaolik interesseerd omreden mien dochter daor kotbi’j, in een dorp wat tegen Tiel anleunt, heur tot wonen zet het. Heur tuun greenst an et reviertien de Linge, dus is et daor ok al een hiel oold gebied donkt me zo. Eertieds in de tied van de Romeinen, zullen daor ok wel schippen over de revier veerd hebben en kun daor ok wel rieke meensken woond hebben, donkt me zo. Dus… kun daor ok wel zokke broonzen veurwarpen in de grond zitten, wie wet. Doe mien dochter en heur man daor kwammen te wonen hebben ze heur tuun hielemaole opknapt. De grond is wel kultivaterd mar niet diepe ommeploegd. Votdaolik bin ik in de tillefoon klommen en hebbe heur opbeld. Ze laggen nog op ien oor en in diepe slaop, mar op mien anholende bellen wodde d’r aendelik toch opneumen. In et kot heb ik heur de boel uutstokt en de goeie raod geven om heur tuun mar es diepploegen te laoten, vanwegens belangrieke bojemschatten die d’r nog wel es in zitten kunnen. Een slaoperige stemme gaf me bescheid: ‘Mem, weet ie wel wat zoks kosten gaot?’

‘Nee, netuurlik weet ik dat niet, mar as d’r bi’jglieks goolden munten of broonzen veurwarpen naor boven kommen bin jim boven Jan, dan kuj’m et daor zat van betaelen,’ zee ik.

Doe kreeg ik de vraoge te heuren: ‘En as d’r niks boven de grond komt, betael ie de rekinge dan Mem?’ Doe was ik gauw uutpraot, daor waog ik me netuurlik niet an. Mar ik heb me wel veurneumen, as ik es op vesite gao bi’j mien kiender in de omkrieten van Tiel, dan neem ik wel een schoppe mit, wie wet wa’k daor nog viene an bojemschatten!

Kollum Sjoukje Oosterloo: De ni’je burgemeester

De tegenwoordige burgemeester van West-Stellingwarf, Gerard van Klaveren, het weten laoten dat hi’j op ien juli van dit jaor zien biezen pakken wil. Daor kan ik him gien ongeliek in geven omreden hi’j al vanof 2005 dit ambt bekliedet, en dat is neffens mi’j meer as lange genoeg. D’r moet neudig weer es een frisse wiend wi’jen op et gemientehuus van Wolvege.

In de gemienteraod bin ze d’r al hielendal uut wat de ni’je burgemeester in zien masse hebben moet. Dat is netuurlik mooi, mar om zoe’n persoon te vienen dat zal nog niet mitvalen.

Hi’j moet ’in’ wezen veur veraandering, en eupenstaon veur initiatieven en daor mit volle overgaove en kreativiteit mit doende gaon.

De ni’je bestuurder moet ok makkelik te benaoderen en zichtber  wezen, ok online, en gao zo mar deur.

Now, dat wodt nog wat. D’r wodt hiel wat vraogd van de ni’je man of vrouw die et ambtsketten dregen mag. Nao 27 feberwaori begint de warving, dus docht ik nog krek even in ’t veuren wat goeie raod geven te kunnen.

Neffens mi’j moet et een gewone gemoedelike Stellingwarver wezen die ze benumen gaon.

Een peroon mit deurzettingsvermogen wat oonze Stellingwarver tael anbelangt en die mit alderhaande initiatieven daor mit overgaove en idenen an warken wil.

Bovendat bin ik d’r wisse van dat een burgemeester uut de Stellingwarver kontreinen hiel goed te benaoderen wezen zal. Dat zit now ien keer bi’j de Stellingwarvers in de genen.

Ok online moet hi’j makkelik te berikken wezen. Now dat zol wel makkelik wezen veur de Stellingwarver schrievers, kuwwe him now en dan es een aorig stokkien toesturen, waor hi’j him even mit ontspannen kan in zien drokke warkzemheden.

Awwe as gewone burgers seins es een perbleem hebben, kuwwe even bi’j et gemientehuus angaon veur een bakkien koffie en om goeie raod.

Op bestuurlik gebied zal de ni’je bestuurder  staandvastig wezen en gieniene naor de mond praoten. Hi’j zal vechten veur de belangen van de Stellingwarvers en heur tael.

Zol et de gemienteraod van West-Stellingwarf lokken om zoe’n burgemeester te vienen? Wie wet, de tied zal ’t leren.

Sjoukje Oosterloo

Sjoukje Oosterloo: Memmetaeldag

Ienentwintig feberwaori was mien heit zien jaordag. Die daotum staot de hieltied nog goed in mien onthoold, ok al is hi’j niet meer van disse wereld. Mar vergeten doen we him as naotoom niet. Ieder jaor omdebi’j zien jaordagsdaotum gaon mien bruurs en schoonzussen en mien persoontien uut eten, omreden we dat mit Heit ok altied deden. D’r wo’n tiedens zokke etenties netuurlik weer alderhaande herinnerings ophaeld.

Mar dat de daotum 21 feberwaori ok nog een ere betekenis hadde, dat was mi’j tot de dag van vandaege niet bekend. Laot ik now in et ni’js lezen dat dit de Memmetaeldag is. En et is niet zomar wat, disse dag is deur de Verienigde Naosies insteld as internationaole Memmetaeldag.

Now, wat zeggen jim d’r van! Da’s lange niet mis, wil ik mar evenpies zeggen.

Verschillende instellings vieren dit heugelike feit op die daotum mit een film. Netuurlik kuj’ ok wat eers bedaenken as een film, d’r bin zovule meugelikheden.

Oonze Stellingwarver tael moet levendig blieven en zodoende stel ik veur dawwe d’r wat an doen gaon moeten. Mit zien allen moe’we op 21 feberwaori oonze Memmetaeldag vieren gaon. Dus Stellingwarvers, feestvieren! Oonze Memmetael moe’we in ere holen.

 

Sjoukje Oosterloo

Een winter die oons heugt: ni’j verhael van Sjoukje Oosterloo

Een winter die oons heugt

Vandaege schrieven we vier jannewaori van et ni’je jaor. Jannewaori is een wintermaond neffens de kelender, mar et liekt d’r now hielendal niet op. Morgens is et lange duuster en blieven bi’j pattie luden de gedienen dichte tot an koffietied. Now ja, geef die meensken es ongeliek. Aj’ niet hoeven te warken dan verzit ie niks mit zok weer. De stormwiend het vannaacht aorig tekeergaon en vandaege teisteren regen- en haegelbujjen oons laantien. Echt gien weer om d’r op uut te gaon. Zodoende klim ik aachter mien laptop en perbeer om weer es wat zinnigs op pepier te zetten. Lichtkaans krieg ik mit zok mal weer wel weer inspiraosie.

De laeste jaoren hewwe bi’jkaans gien winterweer meer had, op wat iezel en een sni’jbujje nao. Daor is et dan ok wel mit zegd. In mien onthoold weet ik nog dawwe in de kastvekaansie altied al op ’e scheuvels stonnen. Veur oons huus was de vaort en daor leerde ik et scheuvelen aachter een stoel. Ik hadde op mien jaordag ni’je hoolten scheuvels, hoolties nuumden we die, kregen. Veur op de punten zat een keuperen koegeltien, dat zal wel veur de mooiighied west wezen. Dat keuperen puntien dee nargens dienst veur en ik weet nog dat Heit et d’r votdaolik mit de iezerzaege ofzaegd het. As ik vallen zol, en die kaans was hiel groot aj’ et scheuvelen nog leren moeten, was et niet zonder geveer da’k me an dat iezeren gevallegien bezeren zol. Wat hewwe in mien jonge jaoren wat ofscheuveld. Vanof huus naor Donkerbroek en dan weer naor de iesbaene bi’j de Nanningesluus. We gongen ok op scheuvels naor schoele en zundags naor de karke. Mar awwe uut de karke weg thuuskwammen mochten we op zundag niet meer scheuvelen. Zo was dat ok mit fietsen. Gelokkig is dat now wel veraanderd.

Doe ik trouwd was en we in Appelsche woonden scheuvelden oonze kiender ok es op een zundagmiddag veur huus op ’e vaort. Doe kwammen mien oolden op vesite en ze stapten uut de auto. Bi’j de weg bleven ze staon te kieken naor de scheuvelderi’je van heur kleinkiender. Ik heur et mien mem nog zeggen: ‘Albert, moej’ es kieken die kiender scheuvelen op zundag.’ As bescheid zee ik: ‘Ja Mem, wat veur verschil maekt et now, aj’ scheuvelen of kuieren op zundag?’ Ik heb ze d’r laeter ok nooit meer over heurd, wat dat anbelangt bin mien oolden deur de jaoren wel aorig mitgaon mit de tied.

Op diezelde vaort in Appelsche heb ik as kiend in de kastvekaansies ok vaeke op de iezers staon. Dan was ik bi’j Pake en Beppe te uutvanhuzen. Zi’j hadden daor een winkel in  mannefakturen en zok-zo-wat. Dan wodde d’r deur de grote buurjongen een hiele lange baene schoneveegd waor we oons op uutleven konnen. Mar dat is d’r de laeste tieden niet meer bi’j. Awwe scheuvelen willen moewwe naor de keunstiesbaene. Dat is wel een aorige oplossing, mar lang niet iederiene is in de gelegenhied om daor gebruuk van te maeken.

Ik zol et wel aorig vienen dat a’k morgenvroeg wakker wor de wereld dan bedekt is mit een laogien sni’j. Niet te vule netuurlik, dan hewwe d’r ok weer last van. Mar een klein laogien, dan liekt alles vule vroliker en wo’n de meensken d’r ok bliede van.

Daoromme vieter ik mezels an om positief te daenken en de moed nog niet te verliezen. We bin nog mar begin jannewaori, en feberwaori komt ok nog, dus wie wet wawwe nog tegoed hebben. Ik kieke ’t aovend in de steerns, lichtkaans beloven die  wel een winter die oons nog lange heugen zal.

Sjoukje Oosterloo