Wat d’r mit Jan de Bosfluiter gebeurde… (verhael)
Veurig jaor schreef de Stellingwarver Schrieversronte een verhaelewedstried uut. Et begin van et verhael was d’r, mar veur et vervolg en de ofloop d’r van kon iederiene zorgen die d’r aorighied an hadde. De drie mooiste inzendings kwammen van Hendrik Betten (Else), Jan Schonewille (Noordwoolde) en Sjoukje Oosterloo (Drachten). Op dit plak lezen jim et verhael van schriefster Sjoukje Oosterloo. Ok dit verhael ston eerder op ‘e bladziede Stellingwarver Zaeken van de streekkraanten Nieuwe Ooststellingwerver’ en ‘Stellingwerf’. Et verhael van Hendrik Betten zal mit een peer weken publiceerd wodden.
Et aeventuur van Jan de Bosfluiter
Iederiene in et dörp kent Jan Bos. Of misschien hiet hi’j ok wel Jan van de Bos. Hi’j wodt zolange as iederiene him heugen kan – en Jan telt d’r al aorig wat jaorties henne – Jan de Bosfluiter nuumd. Dat komt wis en zeker omreden Jan altied fluit as hi’j onderwegens is. Jan woont alliend, en wat aachterof bi’j de bos. Veul anloop het Jan niet, hi’j het daor ok gien verlet van. Hi’j het an wat kiepen, een peer katten en een hond genoeg. Mar zowat alle daegen ziej’ Jan wel even in et dörp, en dan maekt hi’j graeg een praotien mit de meensken die hi’j tegenkomt.
Nao een peer daegen vaalt et op. Et is aanders as aanders, et is stille op ’e diek. De meensken zeggen tegen mekaander dat ze Jan al een schoffien niet zien of heurd hebben. Dat is toch wel wat nuver. Een dag laeter besluten ze om mar es poolshoogte te nemen, iederiene kan ommes zomar wat kriegen.
Een peer manluden uut et dörp lopen deur de bos op et husien van Jan an. Om huus henne is niks biezunders te zien, et is d’r zo rustig as wat. De buterdeure zit op slot en ok al kloppen ze an, et blift stille. Bruno de hond slat niet an, d’r scharrelt gien kiepe om huus henne, en de katten zien ze ok niet.
Dan kieken de manluden deur et raem van de kaemer. Ze zien niks biezunders, al staon d’r wel wat kaastedeuren los. En et liekt as staot d’r op ’e taofel een brief tegen een koppien an.
De manluden besluten om mar es bi’j de aachterdeure te kieken. Die zit ok vaaste, mar iene van de mannen taast es in de geute en vint daor de sleutel van de deure. Dan gaon ze et huus in…
Geert de dörpssmid grist et kevot dat tegen et koppien an staot van de taofel en ratst et eupen. Veraldereerd bromt hi’j: ‘D’r zit niks in!’ Mar as Geert et kevot ommedri’jt, zicht hi’j daor mit grote letters staon: € 50,-. ‘Daor wo’n we niks wiezer van,’ foetert hi’j. De manluden kieken mekeer an; wat het dit te beduden, vraogen ze heur of. Ze zuken et hiele huus deur, mar van Jan is d’r gien inkeld spoor. Nargens kun ze wat uut opmaeken, mar dat et niet in de haoke is, dat weten ze wel. Ze dri’jen de deure weer op slot en reppen naor et pelisieburo, waor ze Jan opgeven as vermist.
De daegen verstrieken en van Jan de Bosfluiter wodt tael noch teken verneumen. Elke dag nemen een peer mannen poolshoogte bi’j Jan zien huus. Iederiene pakt mit de verdwiening van de bekende dörpsfeguur omme. Bezorgde memmen roepen heur kiender veur twielochten in huus. Gieniene waogt him meer zonder noodzaeke bi’j duuster op pad.
Tot… op een keer, as een peer manluden weer op Jan zien husien anlopen, ze een klaegelik gejank heuren. Tot heur grote veralderaosie zien ze Bruno op ’e stoepe veur de deure liggen. Et dier is slim vermaegerd en dot eers niks as janken en zuken. Hi’j zocht zien baos netuurlik, et aarme dier. De manluden geven him wat waeter en honnebrokken. Mar as ze Bruno mitnemen willen verzet hi’j gien pote. Ten aende raod laoten ze him mar aachter. Bruno, die trouw is an zien baos, zal now wel over Jan zien bedoeninkien waeken. Zwiegende, en mit een heufd vol vraogen, gaon de manluden weer op huus an.
Dan goonst d’r op een dag inienen een gerocht deur et dörp. ‘Hej’m et al heurd, Jan de Bosfluiter is weer thuus.’ Pattie luden staon bi’jenneer veur de dörpssmederi’je te risseneren. Geert slat op zien ambeeld en ropt: ‘Gieniene gaot naor Jan, ik gao d’r eerst zels henne om te kieken wat d’r an de haand is.’
Zo gebeurt et dat Geert bi’j Jan de Bosfluiter anklopt. Hi’j schrikt slim as Jan de deure losdot. Hi’j zicht d’r poermin uut en is zo maeger as braandhoolt. Even laeter dot Jan zien verhael.
‘Op een morgen kwam hier een bussien mit drie manluden et hiem oprieden. Ze praotten in een vremde tael, mar ik kreeg deur dat ze om wark vreugen en daor wat mit verdienen wollen. Ik brocht heur an ’t verstaand dat ze mien gruuntetunegien wel ommespitten konnen. Om heur dudelik te maeken wa’k d’r veur over hadde, schreef ik op een kevot: € 50,-. Dat was goed en ik gong weer in huus. Mar wiels d’r twieje an et spitten weren, zag ik de dadde kerel mit een jutezak naor mien kiepehokke sloepen. Dat spul het luzen, docht ik. Ik dri’jde gauw de aachterdeure op slot en gong naor et kiepehokke. Onderwiels hadde die vent mien kiepen al in de zak daon en smeet ze in et bussien. Doe ik weten wol wat dat te beduden hadde, grepen de ere beide manluden me bi’j de huud en drokten me hadhaandig et bussien in. Wiels ze mi’j een blienddoek veurkneupten, bunnen ze mien hanen vaaste mit een stok touw en onthaelden me de pottemenee. Bruno kwam blaffende en grommende op et kebaol of en sprong naost mi’j in et bussien. De kerels kreupen rap veur in de kabine en jakkerden hadde mit oons vot. Waor zal dit op uutdri’jen, vreug ik me aangstig of. Ie lezen ja zo vaeke van overvallen en zo. Uren reden we deur en ik zat me een oongelok vanwegens mien hanen die vaastebunnen zatten. Bruno dee eers niks as blaffen en grommen. De manluden hadden wel deur dat ze deur Bruno zien geblaf wel es tegen de laampe lopen konnen. Dat et bussien stopte en ze warkten Bruno, die aorig tegenakselde, naor buten. De deure wodde weer dichtesleugen en wieder gong et weer.
Eindelik, et was al duuster, stopte de auto en de manluden trokken mi’j naor buten. Ze leupen ze een hiel aende mit mi’j. Ik was hoonsmuuj en bliede doe we staon bleven. Gieniene zee wat. Een deure gong piepende eupen en ik wodde argens naor binnen drokt. Votdaolik klapte de deure weer dichte en heurde ik dat d’r een grundel op scheuven wodde. Et wodde stille en even laeter heurde ik in de veerte et bussien votrieden. In et duuster taastte ik mit mien voete over de grond en vuulde dat d’r wat stro lag. Daor he’k me doe in daelegeven. Van muuiighied en mit een holle maege bin ’k in slaop valen. Doe ik wakker wodde bin ’k uren doende west om et touw dat om mien hanen zat deur te schoeren tegen de scharpe stienen raand van et deurkezien. Op et laest lokte et en trok ik de doek van mien ogen. Ik zat opsleuten in een stienen hokke zonder raemen. Ik was bekof, mar toch he’k uut allemacht perbeerd om de deure in te trappen, mar dat lokte me niet. Een stokmennig daegen he’k daor legen wiels ik vergong van de honger en de dust. Bovendat vuulde ik mien krachten ofnemen en wodde ik slim zwiemelig.
Doe bin ’k zeker van de wereld raekt, omreden ik wakker wodde in een vremd bedde in een kaemertien mit bloemegiesbehang. De boerinne vertelde me da’k in Duutlaand was. Heur man hadde me vunnen en mi’j mitneumen naor huus. De dokter kwam d’r an te passe en hi’j zee da’k eerst anstarken mos eer ik weer naor huus mocht.
‘Wat bin ’k bliede da’k weer thuus bin en dat mien trouwe Bruno et overleefd het,’ zocht Jan.
Inienen slat hi’j mit zien voeste op ’e taofel en zegt: ‘Mar mit vremd volk wi’k nooit gien gedoente meer hebben!’