Veurop de ni’je Stellingwarver Spreukekelender veur et jaor 2017 staot disse mooie foto van et unieke netuurgebied De Delleboeren bi’j Berkoop. De foto wodde maekt deur Ype Dijkstra, oold-veurzitter van de Stellingwarver Schrieversronte.
Tien mitwarkers
De Stellingwarver Spreukekelender verschient sund jaor en dag bi’j uutgeveri’je Van de Berg in Almere. De saemenstelling van de kelender gebeurt alle jaoren deur de Stellingwarver Schrieversronte. An de kelender van 2017 warkten mit: Roely Bakker, Koosje Hornstra, Harmen Houtman, Henk J. Jager, Attie Nijboer, Sjoukje Oosterloo, Frank Spijkers, Jimmy Visser en Freddie de Vries. Zi’j mit mekere zorgden veur een hieleboel ni’j wark dat jim vast weer mit veul plezier lezen zullen. De koördinaosie en saemenstelling was in hanen van Sietske Bloemhoff. Zi’j zorgde ok veur de puzelties, de grappies, verhaelties uut et dokementaosiecentrum en taelstokkies uut et Stellingwarfs Woordeboek
Hans Baron
In de ni’je kelender bin ok verhaelties opneumen van Hans Baron (1905 – 1989). Vanof 1962 schreef Baron in et Stellingwarfs, en vaeks gong et daorbi’j om veurvallegies uut et daegeliks leven. Bi’j de oprichting in 1972 wodde hi’j mitien lid van de Stellingwarver Schrieversronte. Dat hi’j veul wardering veur et wark van die klub had, bleek ok nao zien dood; hi’j hadde t.b.v. et taelkundig onderzuuk een flink legaot naolaoten. Zien verhaelen en ere schrieveri’je wo’n in et Kenniscentrum van de Schrieversronte in Berkoop beweerd.
Uut de Stellingwarver Spreukekelender:
Hans Baron
In de trein
An et mooie uniform mit de goolden strepen kon Jan wel zien dat de meneer, die tegenover him in de trein zat, vast een hoge ome uut et leger was. Hi’j hadde et al es stiekem an zien mem vraogd, mar die kon him gien uutsluutsel geven. De meneer hadde op zien bost ok allemaole linties naost en onder mekeer. Een hiele protte. Waor zollen die now toch veur wezen?
Zien ni’jsgierighied kon Jan op ’t laeste niet langer bedwingen. Hi’j vreug mit zien vinger op de linties wiezende: ‘Wat bin dat?’
‘Dat bin onderscheidings,’ zee de officier mit een zwaore goedelike stemme. ‘Die heb ik kregen, omdat ik vochten hebbe.’
Daor kon Jan hielendal niet bi’j, dat hi’j zee: ‘Wat toch nuver. As ik vochten hebbe, jaegen ze mi’j altied op bedde.’
—
Uut de Stellingwarver Spreukekelender:
Twie Stellingwarver poesiealbumvassies
Van mi’j krieg ie gien raod,
gien wieze les veur ’t leven.
Wél wil ik je mien naeme,
adres en woonstee geven.
Aj’ me neudig binnen
laot et dan even weten;
al wor ik hónderd jaor,
ik zal je niet vergeten.
*****
Iene, twieje, drieje de eerste regel,
vier, vufe, zesse de twiede zin.
En nao zeuven, achte en negen,
staot mien naeme d’r netties in.
Vertaeld en bewarkt deur Sjoukje Oosterloo
—
Uut de Stellingwarver Spreukekelender:
Demokraosie
De vri’jhied om te doen
mar ok om te laoten
De keuze om te zeggen
of te zwiegen
De kaans om te griepen
of te negeren
Te vechten mit woorden
of in daoden
Demekraosie
Gien vri’jbrief
Wel vri’jhied
Een groot goed
Somstieden
klim ie d’r veur op de barrikaden
Somstieden
ontbrekt je de moed.
Attie Nijboer
—
Uut de Stellingwarver Spreukekelender:
Janklaosen
Mit de naeme Jan kommen in et Stellingwarfs hiel veul uutdrokkings veur. D’r bin liekewel ok een boel andudings die mit et woorddiel ’jan’ beginnen. Daorvan laoten we jim op dit kelenderblattien een tal aorige veurbeelden zien:
Een jandoedel of sjandoedel wodt zegd van een sukkel, van iene mit weinig pit: ‘Die vent wet van veuren niet dat hi’j van aachteren leeft, dat is zoe’n jandoedel’ (Berkoop). ’’t Is een aorige jandoedel!’ (Ni’jberkoop). In Steggerde het et woord een ere betekenis, daor wodt en zegd van een goedzak. Et woord wodt liekewel in Ni’jberkoop en westeliker ok bruukt veur een glassien jenever: ‘Die zoeper leeft en warkt veur de jandoedel’ (Hooltpae), ‘Geef me nog mar een Jandoedeltien’ (Ni’jtriene) en soms ok wel van ere alkoholische draankies (Steggerde). En inkeld gaot et dan ok nog om draank van slechte kwaliteit: ‘’t Is klaore jandoedel’ (Ni’jberkoop).
Van iene die een boel thuus zit, wodt zegd dat hi’j een jangat (Ni’jhooltpae, Oolde- en Ni’jlaemer, Scharpenzeel) is: ’Die vent is altied thuus, ’t wodt een echte jangat’ (Scharpenzeel). Mar in Berkoop numen ze iene die overal naor vragt ok een jangat.
Janhaegel en zien maot betekent etzelde as Jan Rap en zien maot, gespuis dus! (Berkoop, Hooltpae)
En behalven dat Jan Klaosen veural bekend is as poppekaastefeguur, kennen ze verspreid in Stellingwarf ok Janklaosen. En dan wodt d’r een slome, hoolterige, onneuzele, potsierlike, niet serieus te nemen vent mit bedoeld… ‘’t Is me een Janklaosen’ (De Hoeve), ‘een nuvere janklaosen’ een rere eigenaorige vent (Der Izzerd) en ‘’t Is wel zoe’n janklaozen, daor zit now hielemaol gien fut in’ (Donkerbroek, Hooltpae).