Algemien
‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’: roman van Stellingwarver schriever Johan Veenstra brengt him de Rink van der Veldepries
De winner van de Rink van der Veldepries dit jaor is de rondomtoe bekende Stellingwarver schriever Johan Veenstra mit zien boek ‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’. De pries wodt dit jaor op 28 oktober in De Lawei in Drachten uutriekt. Et is een twiejaorliekse literaire pries, die hoge anschreven staot. Veenstra is de opvolger van Willem Schoorstra, die twie jaor leden de pries wun. Twie jaor daorveur gong de pries naar Anne Feddema
Nao et tillefoontien op 18 september dat hi’j de belangrieke literaire pries wunnen had, was Veenstra as et waore uut de schroeven. Veur him weren d’r de oflopen weke tal van fielsetaosies.
Rink van der Veldepries
Naodat Rink van der Velde uut de tied raekte wodde in 2003 deur uutgeveri’je de Friese Pers Boekerij en de gemiente Smallingerland de Rink van der Veldepries in et leven reupen as naogedaachtenis an de in de 20e ieuw meerst lezen Friese schriever. De gemiente Smallingerlaand schinkt de winner een beeltien van de keunsteners Anne en Roelie Woudwijk. De Stichting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum FLMD stelt 2000 euro beschikber.
Om veur een nommenaosie veur de pries in anmarking te kommen, moet een boek schreven wezen in et Fries of in iene van de streektaelen in Frieslaand. Et moet butendat ansluten bi’j et wark van de Friese auteur Rink van der Velde en et moet een bried lezerspebliek anspreken.
Veur et eerst wodt de pries toekend veur een boek niet in et Fries mar in een streektael in Frieslaand, in dit geval et Stellingwarfs, dat diel is van de regionaole tael Nedersaksisch. Aanders as in eerdere jaoren wodde al veur de priesuutrikkinge bekendmaekt welk boek as et beste uut de busse kommen was. De jury beston uut Joukje Aardema, Nynke Andringa en Koos Tiemersma.
Vroeger is veurgoed veurbi’j
‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’ is een spannend, mar ok ontroerend boek. Et gaot over Arjan Hoogeveen, die op een dag in 1990 in Twente mit een geweer in de auto stapt en naor zien geboortestreek Stelllingwarf ridt… Naodat de eerste drok van et boek (800 exemplaoren) in juli 2018 uutkwam raekte dat al hiel gauw uutverkocht, en zorgde de uutgeveri’je van de Stellingwarver Schrieversronte dat d’r in jannewaori 2019 veur een twiede drok van et boek. Veenstra wodde al es een keer eerder nommeneerd veur de Rink van der Veldepries. Dat was in 2016 mit ’Een vrouw van ivoor’.
Slim bekend
Johan Veenstra is iene van de bekendste Stellingwarver schrievers. Hi’j is in jannewaori 1946 in Wolvege geboren, mar woont sund jaor en dag in Ni’jhooltpae. Hi’j begon in 1971 mit et schrieven in et Stellingwarfs, doe hi’j in anraeking kwam mit et wark van Hendrik Johannes Bergveld. Deur inspiraosie daorvan schrift Johan Veenstra al zowat 50 jaor, en wodden d’r tal van Stellingwarver dichtbundels, verhaelen en romans van him uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte. Eers as veul Nedersaksische schrievers, die vaeke ok in et Nederlaans doende binnen, schrift Veenstra konsekwent in et Stellingwarfs. De bekende Stellingwarver schriever debuteerde in 1974 mit ’Wilde Gaanzen’, een boek mit verhaelen en gedichten.
Meer as 3000 optredens
Johan Veenstra schrift niet alliend, hi’j gaot sund jaor en dag op pad om mit naeme zien verhaelen te vertellen an tal van verienings. Zien wieze van vertellen – Veenstra kent al die verhaelen uut et heufd – is onvergeliekber. D’r bin weinig die zoe’n geweldige ansprekende en kundige wieze van vertellen hebben as him. Deur et hiele laand vertelt hi’j uut eigen wark, en d’r is nog nooit argens deur et pebliek zegd dat ze et Stellingwarfs niet verstaon kunnen zollen. Onderhaand het hi’j meer as 3000 keer et laand in west, dat komt daele op 120 optredens in et jaor. Tiedens die optredens verkocht Veenstra alle keren weer een hiele sleep van zien boeken.
Radiowark
Negen jaor lange zorgde Johan Veenstra veur Stellingwarver kollums, bekend onder de naeme ‘Stellingwarver Stiekelstokkies’, die hi’j veurlas veur Omroep Frieslaand. Wie iedere donderdagmiddag om 12.40 ure naor et middagpergramme van die zender luusterde, wus dat d’r weer ni’js uut et Stellingwarver laand kwam. Op zien onnaovolgbere wieze las hi’j dan ien van zien Stellingwarver Stiekelstokkies veur. Intied schrift Veenstra al weer jaoren kollums veur de Liwwadder Kraante.
Webstee
Sund 22 juni 2003 hoolt Veenstra op zien eigen webstee een dagboek bi’j, daor hi’j vaeks zie daegelikse belevenissen op vertelt, en waor ok vaeke ni’js in staot over Nedersaksische zaeken. De zo suksesvolle schriever hoolt dat tot now an toe in Frieslaand et langste vol.
Literaire priezen
De schriever uut Ni’jhooltpae wun eerder ok al een tal literaire priezen. Zo wun hi’j twie keer de Stellingwarver literaire pries, de H.J. Bergveldpries. De eerste keer was dat in 1984 veur zien boek ’Naachs goelen de honnen’, en in 1991 veur ‘Een vlinder van zulver’. In 2002 wodde him de Siemonsma Kultuurpries uutriekt. Veerder moch hi’j in 2009, liekegoed as in 2015, de Streektaelpries van et Dagblad van et Noorden in ontvangst nemen. Dat was eerst veur de roman ’Et geheim van de wiend’ en laeter veur ’Een vrouw van ivoor’, ok een roman misschien wel et meerst verkochte boek van Veenstra. Daornaost wodde him deur de Stellingwarver Schrieversronte de Stellingwarftrofee in 2010 uutriekt vanwegens zien grote inzet veur en al zien wark in et Stellingwarfs.
Ridder in de Odder van Oranje-Nassau
Veur al zien wark as schriever in et Stellingwarfs, mar butendat ok veur zien grote inzet veur et Stellingwarfs en niet in et laeste plak de Stellingwarver Schrieversronte wodde hi’j in 2001 benuumd tot Ridder in de Odder van Oranje-Nassau.
Veenstra wodde in 1972 bi’j de oprichting van de verieninge Stellingwarver Schrieversronte aktief as lid van de Stuurgroep Stellingwarfs. Doe de verieninge veerder gong as stichting wodde Veenstra bestuurslid en voerde tal van jaoren et ponghoolderschop. Ok was hi’j in de periode 1983-2000 redakteur van et Stellingwarfs tiedschrift ’De Ovend’. Veur dat tiedschrift levert Veenstra ok now nog altied bi’jdregen.
Ni’je boek veur driekwat verkocht
Doe op vri’jdag 11 september et boek ‘Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’ verscheen, verwaachtten de auteurs en de uutgeveri’je van de Stellingwarver Schrieversronte beslist flink wat belangstelling d’r veur. Mar dat nao aanderhalve weke de oplaoge van 400 exemplaoren al veur driekwat verkocht wezen zol, daor hadde gieniene op rekend! Et liekt d’r dan ok op dat dit biezundere boek mit een peer weken uutverkocht wezen zal. Op 11 september gongen mitien de Stellingwarver Boekeweken uut aende.
Disse weke staon twie boeken over de geschiedenis van Donkerbroek in et zunnegien; dat bin ‘De wereld van Zander’ en et veldnaemeboek van Donkerbroek. Op 30 september gaot in de biebeltheek van Noordwoolde de Stellingwarver Kienderboekeweke uut aende, mit dan alle meugelike ommedaenken veur Stellingwarver kienderboeken. De Boekeweken wo’n ofsleuten in et weekaende van 7 en 8 november.
Et speciaole anbod van boeken is te bestellen via info@stellingwarfs.nl.
Stellingwarver Boekeweken, weke 2
Negen weken lange is d’r alle weken een biezunder anbod van Stellingwarver boeken. In disse twiede weke gaot et om een mooi anbod dat zeker veur de inwoners van Donkerbroek en omgeving slim antrekkelik is. Want wie tussen 21 en 28 september et boek ‘De wereld van Zander’ van Rienk Klooster kocht (pries € 17,50), krigt et boek ‘Veldnaemen van Donkerbroek’ d’r ommenocht bi’j. Beide boeken gaon over verschillende onderwarpen uut de geschiedenis van et dörp. Et boek is te bestellen via info@stellingwarfs.nl. De Stellingwarver Boekeweken bin dit jaor in de plak van de sutelaktie.
Odrie-pergramme Singeliers viert 1000e uutzending op 18 september
Veur de fans is et verplichte kost op de vri’’jdagmiddag en zundagmorgen om naor het popelaire streekmeziekpergramme Singeliers bi’j de lekaole omroep Odrie te luusteren. Now vri’jdag 18 september wodt et pergramme veur de 1000e keer uutzunnen en is daormit ok bijna twintig jaor vaaste prik op ‘e lokaole radio. Veur dit jubileum hadden de pergrammemaekers grootse plannen in gedaachten, mar deur de coronaperikelen wo’n die gedaachten now beparkt tot een twie uur durend pergramme vanuut de beparkte studio in Oosterwoolde.
Dat pergramme wodt prissenteerd deur Hans Koopmans en Jitze Hofstra, wiels technikus Jitze Hofstra ok de techniek van et pergramme in hanen het. Ommedaenken zal d’r besteded wodden an de geschiedenis van et pergramme en tuurlik is d’r veul meziek in de streektael. D’r bin gien artiesten uut de regio in de studio, wel wodt d’r weerommeekeken op al die veurgaande uitzendings deur de jaoren henne.
De jubileumedisie van dit goed beluusterde streektaelmeziekpergramme is op vri’jdagmiddag 18 september van 17.00 tot 18.00 ure. Op zundagmorgen 20 september wodt et pergramme van 10.00 tot 12.00 ure herhaeld. Et pergramme is radio Odrie te beluusteren op 104.4 op ‘e kabel en 106.9 in de ether. De reguliere streektaelpergrammes van ‘In Twielochten’ op ‘e vri’jdag en ‘Huus en Hiem’ op zundagmorgen komen die keer te vervalen.
Singeliers is het Stellingwarfse woord veur biezunder en is et muziekpergramme in de streektael dat op de lokaole omroep Odrie elke vri’jdag van vuffe tot zessse live vanuut de studio in Oosterwoolde wordt uutzunnen. Op het repertoire staot niet alliend meziek in et Stellingwarfs maar ok streekmuziek uit Grunningen, Overiessel, en Gelderlaand. Et wordt wekeliks per toerbeurt deur een vuuftal mitwarkers in et Stellingwarfs prissenteert. Zi’j weten de luusteraars te enthousiasmeren veur de door hen keuzen streekmeziek in dit pergramme.
Meziek maeken in je eigen tael wodt de hieltied populairder. De prissentaoters bin allemaole fan van streektaelmeziek en genieten d’r van om mooie meziek uut te zuken en te prissenteren. Daarbi’j verdiepen zi’j heur in de schiedenis van de streektael en de artiest. Deur per toerbeurt te prissenteren wodt d’r mitien ok veur een mooie ofwisseling zorgd. Bi’j de iene ligt et accent op volkmeziek, wiels een aander et zocht et in et onbekende of köst veur luusterlieties. D’r bin ok prissentaoters, die juust nommers kiezen die iederene kent. Daorbi’j wo’n de Stellingwarver troebadoers zeker niet vergeten.
In et streektaelmeziekpergramme weren in verleden ok meziekgroepies en soloartiesten die mitdeden an Stellingwarfpop of Stellingwarfs meziekfestival te gaaste. Zi’j schreven veur die jaorliks deur de Stellingwarver Schrieversronte orgeniseerde aovend speciaol iene of meerdere lietes in et Stellingwarfs.
As pergrammestaflid ‘sport’ vreug Hans Koopmans him in 2000 of, of de hieltied meer in de streektael brochte meziek ok niet bi’j Odrie op ‘e radio kon. Mit een goed veurbereidend half jaor gong in april 2001 de eerste uutzending uut aende. Koopmans bleef an now toe de enthousiaste en koördinerende mitwarker aachter de schaarms. Vanof et begin bin de prissentaoters Evert de Boer, Henk Kroese en technikus Jitze Hofstra bi’j et pergramme betrokken. Prissentaoters van et eerste uur weren veerder Hennie Koops, Wiebe Bruinenberg, Geert van der Meulen en Femmie van Veen.
Baukje Oosting kwam in 2011 as opvolger van Geert van der Meulen, Sietske Bloemhoff wodde eerder al de vervanger veur Hennie Koops en Hans Koopmans kwam de gelederen verstarken tdoe Bruinenberg en Van Veen eenn peer jaor leden mit Singeliers stopten.
Hofstra, die ok wel es as vervangend prissentaoter fungeert, wodt bi’j ofwezighied vervongen deur Evert Sikkema, wiels in de eerste jaren ook Meile Kroese als stand-by van Hofstra optrad.
Omdat Odrie mit et streektaelpergramme ‘Huus en Hiem’ mitdee an et platform van de lekaole omroepen in et Nedersaksich gebied – zestien lekaole omroepen in Drenthe, Grunningen, Frieslaand, Overiessel, Twente en Gelderlaand, wodde d’r onder et motto ‘Samen sterk voor de streektaal’ in 2003 een gezaemelike streektaelhitparade opsteld. Iedere omroep zorgde dat d’r jaorliks ‘n twintigtal nummers deurgeven wodden, wat uuteindelik tot een geweldige lieste van streektaelnommers leidde. Vanuut de pakweg driehonderd inzunnen nommers wodde een top-48 saemengesteld, waoruut vanzels ok keuzen wodde as ’t pergramme Singeliers uutzunnen wodden mos.
Gewoonlik is et pergramme ‘Singeliers’ wekeliks te beluusteren op ‘e vri’jdagmiddag van 17.00 tot 18.00 ure. Et pergramme is op ‘e zundag dan opni’j te heuren tussen tien en elf ure morgens. Dat kan onder eren ok via de webstee van Odrie, ie moe’n dan even ‘live-stream’ anklikken.