Links inleider Henk Bloemhoff, rechts dichteresse Attie Nijboer (@Lenus v.d. Broek)
In verbaand mit de nationaole Dag van de poëzie hul de Stellingwarver Schrieversronte een literaire aovend in et Stellingwarver instituut veur tael en kultuur in Berkoop. De SSR hadde oold-mitwarker dr. Henk Bloemhoff bereid vunnen om een soort overzicht van en toegelieke inkiek te geven in de Stellingwarver schrieveri’je deur de jaoren henne. De inleiding, mit veul ni’je infermaosie, wodde as arg boeiend erveren, zodat keken wodt naor veerdere publikaosiemeugelikheden.
‘Elsien kumm ‘ries gauw van ’t Faarken’
‘Aenlik kuj’ et overzicht van de Stellingwarver schrieversri’je beginnen laoten in 825,’ neffens Bloemhoff, ‘bi’j de Ooldsaksische Heliand van et jaor 825 (Heiland = ‘heiland, redder’, daor is Christus mit bedoeld), een ‘heldenepos’ van tegen de zesduzend dichtregels. Ooldsaksisch dus, en et Stellingwarfs gaot daor op weeromme, mar de taelveraandering deur de jaoren henne het maekt dat et Ooldsaksisch veur de gewone lezer liekemin goed leesber is as et Ooldnederlaans veur de Nederlaanstaelige van now.’
Meraokels interessaant nuumde de spreker de ontdekking van de Twentse onderzuker Goaitzen van der Vliet. Et gaot om een tal Overiesselse gedichten, vermoedelik schreven deur Meinard Tydeman, o.e. griffier van de Overiesselse staoten, en wel van 1790 tot 1795. Op verzuuk van Van der Vliet onderzocht Iesselakedemiemitwarkster Philo Bloemhoff-de Bruijn de twaelf riemen die hi’j vunnen hadde in een oolde bron. In ien van de gevallen bleek et om de tael van Ooldemark te gaon, Stellingwarfs dus. Tydeman het vermoedelik in alle riemen die hi’j maekte zo goed meugelik de tael van de stad bruukt daor et omme gong. D’r staon stadsofbelings bi’j trouwens, en zo kwam ok de tael van Ooldemark veur ’t locht. Dit is dat gedicht, in oorspronkelike spelling:
Elsien kumm’ries gauw van ’t Faarken
Gief het nog wet Kroggen – Mæel:,
‘k Sal veur dat dink niet langer waarken
’t Is rontum nog al even kæel.
Kum an ik loop ries na Jan Ræchies,
Die Man is selver Slagters Baas
Daar op te Maark daar staan zijn Mæchies,
En mæken daar een groot geraas.
Mijn Væder mit mijn Nigte Stijn;,
Gaan maargen na Sunt Lamers-Maark :
Maar ik bin by mijn MeujeTrijne,
Want ik heb’ alle Dægen waark.
Ik weyd’ en Koe veur Dokter Tittel;
En veur Juffer Spanjers Breur,
Die wortte slagt tut Evert Keetel,
Kyk taar staat hy veur de Deur.
ik loop ries na Jan Rachies,
Die Man is selver Slagters Baas
Daar op te Maark daar staan zijn Maechies,
En maeken daar een groot geraas.
Mijn Vader mit mijn Nigte Stijne,
Gaan maargen na Sunt Lamers-Maark,
Maar ik bin by mijn MeujeTrijne,
Want ik heb’alle Dagen waark.
Ik weyd’ en Koe veur Dokter Tittel;
En veur Juffer Spanjers Breur,
Die wortte slagt tut Evert Keetel,
Kyk taar staat hy veur de Deur.
(Citeerd uut Overijsselse Historische Bijdragen. No. 131 (2016).
An now toe was et meerst oolde Stellingwarver gedicht dat bekend was dat van
Steffen Lammerts Brug uut, schoelemeester die veural bekend is deur zien ‘De zoemer van 1837’, publiceerd in de Friesche Volksalmanak.
Gedichten van Attie Nijboer
Nao et eerste diel van et overzicht van de Stellingwarver schrievereri’je van 825 tot 2020 vormde dichteresse Attie Nijboer mit de prissentaosie van heur wark et twiede diel van de aovend. Op een innemende meniere brocht ze een mooie riegel van de eigen gedichten, herkenber en treffend. In ien van de gedichten komt as thema et onthoold veur, en in et twiede diel van zien verhael haokte Henk Bloemhoff daorbi’j an.
Haandboek Stellingwarver literetuur
‘Wi’j moe’n wat d’r an Stellingwarver literetuur is niet of weinig zichtber holen, we moe’n die ok in bloemlezings en literetuurgeschiedenissen veur et voetlocht brengen, as een belangriek onderdiel van de eigen tael en kultuur,’ gaf Bloemhoff an. Hi’j pleitte daoromme ok stark veur ien van de ni’je projekten die de Stellingwarver Schrieversronte in veurbereiding het, een tetaoloverzicht van de Stellingwarver Schrieveri’je deur de jaoren henne. Oftewel een haandboek Stellingwarver literetuur. Hi’j leut drie veurbeelden van de Drentse literetuurgeschiedenis zien en drieje van de literetuur in et Fries.
Verfilming, ni’je loot an de literaire stamme
Ni’je loot an de literaire stamme is de verfilming, in dit geval die van ‘Daor klept de klokke weer’. In et dadde onderdiel van de aovend vertelde Sietske Bloemhoff daorover, an de iene kaante over et artistieke pat, an de aandere kaante over et historisch verhael en aachtergrond. Dat gaot om stried veur en verlös van de Stellingwarver vri’jhied eerste kwat van de 16de ieuw. De film dri’jt op dit stuit her en der in de verschillende dörpen. De aovend wodde ofsleuten mit een vertoning, en die wodde deur et anwezige volk slim op pries steld, krek as de aovend as gehiel.
