Algemien

De wereld van Zander Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster (1820-1906) uit Donkerbroek

by

Donderdagaovend 15 november is in Donkerbroek de prissentaosie van ’De wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster’(1820-1906) uit Donkerbroek’ van de haand van dr. Rienk Klooster uut Liwwadden.

   Dit biezundere boek gaot over de uut Donkerbroek ofkomstige laandverhuzer Zander Jacobs Klooster die al even boven de tachtig is as hi’j alderhaande herinnerings uut zien leven an et pepier toevertrouwt. Zo blikt hi’j weeromme op zien jeugd, zien schoeletied, zien femilie, gebeurtenissen die hi’j mitmaekte en personen die hi’j ontmoet het; in Donkerbroek liekegoed as in de ni’je wereld. De inkiek die hi’j daorbi’j geft in de ontwikkeling van zien persoonlike geleufsleven maeken de antekenings mitien interessaant vanuut godsdienstpsychologisch en godsdiensthistorisch oogpunt. Zo kommen d’r verschillende aspekten in an et locht over de ofscheidingsbeweging in Donkerbroek, Haulerwiek en Appelsche. Omdat Zander veural ’op zien Donkerbroekemers’ schrift, dat wil zeggen dat hi’j in et Stellingwerfs schrift zoas dat in de negentiende ieuw in zien geboorteplak praot wodde, is dit egodokement ok taelkundig zien van belang.

   Mit et egodokement kwam Rienk Klooster in de kunde doe hi’j bi’j Martha en Lieuwe Tiesinga van Oosterwoolde op vesite was. Martha vertelde over de antekenings van Zander en zorgde d’r veur dat Klooster, die d’r mitien veul belangstelling veur toonde, et dokement in hanen kreeg. Lieuwe is in de veerte nog femilie van Zander, zodat et verhael veur de Tiesinga’s slim weerdevol is. Klooster raekte al gauw onder de indrok van de inhoold van et verhael van Zander en et leek him van belang om et onder de meensken te brengen. Hi’j zocht kontakt mit de Stellingwarver Schrieversronte, en al gauw wodde ofpraot dat et boek uutgeven wodden zol. Rienk Klooster zol liekewel eerst de toch wat muuilik te lezen tekst toegaankelik maeken veur de toekomstige lezers.

   In et eerste diel van et boek van Klooster wodt et verloop van de ofscheidingsbeweging en de historische wottels daorvan in de ’Nadere Reformatie’ beschreven. En ok hoe die beweging verlopen is op ’e Smilde, Appelsche, Haulerwiek en Donkerbroek en hoe disse meensken kontakt mit mekeer hadden.

   Nao de godsdiensthistorische en taelkundige inleiding volgt in et twiede diel de tekst van het egodokement van Zander Jacobs Klooster. D’r is daorbi’j keuzen veur een anpak waarbi’j de tekst zoveul meugelik staon blift zoas de oorspronkelike, mar die dus veul toegaankeliker wodden is veur de lezers.

   Et boek, dat 288 bladzieden telt en veurzien is van foto’s, kost € 17,50. Et wodde drokt bi’j Printbase in Suntjehannesge, veur et omslag en de vormgeving zorgde BVK vormgeving uut Haulerwiek.  

Ni’j boek mitien de sutelkrojen in

by

Mitien naodat Schrieversronteveurzitter Klaas van Weperen maendagmiddag de eerste exemplaoren van et ni’je boek ‘Luudklokken en klokkestoelen in Stellingwarf’ uutrikt hadde an de beide auteurs d’r van, kon et boek ok de krojen in van de sutelaktie. Die jaorlikse verkoopaktie van boeken en ere negosie zol even laeter uut aende gaon. Et ni’je boek, dat schreven wodde deur Jan Koops en Sietske Bloemhoff, was morgens rechtstreeks vanuut Tsjechië in Berkoop bezorgd. Van Weperen gaf an dat et bestuur van de Schrieversronte ommeraek wies is mit disse ni’jste uutgifte, omdat opni’j een belangriek diel van de historie van de Stellingwarver regio vaastelegd is. In et boek staon arg veul ni’je gegevens, niet alliend over de klokkestoelen, mar veural ok over de luudklokken: daor is eerder niet op zoe’n uutgebreide en verantwoorde wieze over schreven. Dat gelt hielemaole veur et heufdstok dat Jan Koops schreef over de geschiedenis van de klokken in de Twiede Wereldoorlog. Op vri’jdagmiddag 20 september is d’r in Else een speciaole bi’jienkomst angaonde et verschienen van dit belangrieke boek veur de regio, zo vertelde de veurzitter.

Eupening sutelaktie

Ok veur de ere ni’je uutgiften in de krojen hadde Van Weperen vanzels ommedaenken, zoas ‘As ik kiezen moch…’ van Harmen Houtman, de Stellingwarver Spreukekelender 2020 en de stick mit daorop de film ‘Daor klept de klokke weer’. Hi’j vertelde butendat dat et eerstvolgende boek dat de stichting uutgeft half oktober al verwaacht wodt. Dat is ‘De wereld van Zander, een egodocument van een landverhuizer uit Donkerbroek’ en wodde schreven deur Rienk Klooster.

De sutelaktie kon liekewel pas echt beginnen gaon naodat die ‘eupentoeterd’ was. De ere was dit keer veur Jan Koops, omreden die him dit jaor wel hielemaole extra inzet veur de schrieveri’je in et Stellingwarfs. Zo is hi’j mit nog een boek in de weer, ok dat zal nog dit jaor verschienen. Daornaost is hi’j et hiele jaor deur doende as redakteur veur et Stellingwarfs tiedschrift ‘De Ovend’. Koops bleek gelokkig nog genoeg aosem over te hebben veur een beste galp op ’e toeter…

Klaas van Weperen weenskte iederiene een hiele goeie sutelaktie toe, en hoopte dat et risseltaot weer krek lieke goed wezen zal as veurig jaor. De sutelaktie is disse weke en kommende maendag in West-Stellingwarf, daornao wodt veerder suteld in Oostaende.

Foto’s: Lenus v.d. Broek

Eupen monementedag

by

Op 15 september wodt in de gemiente Oost-Stellingwarf veur de dadde keer mitdaon an de Eupen Monementedag. Krek as bi’j de twie veurige keren is ok et gebouw van de Stellingwarver Schrieversronte die dag los. Et gebouw zels is een gemientelik monement, mar in de hal en de grote zael van et taelinstituut is d’r die dag extra ommedaenken veur de klokkestoelen in Stellingwarf. Zo bin niet alliend de miniaturen van de klokkestoelen te zien, mar ok de oorspronkelike bouwtekenings van de klokkestoel van Buil. Veur wie et ni’je boek over de luudklokken en klokkestoelen in oonze regio op disse dag anschaft gelt een kotting van € 2,50.   

Oolde waeterputte van Iegypte op monementelieste?

by

Een posien leden wodde deur de ni’je eigeneresse van een netuurgebied in de buurtschop Iegypte bi’j Ni’jberkoop een oolde waeterputte (opni’j) ontdekt. De waeterputte was deur de jaoren henne aorig dichtewi’jd mit blad en toeken, zodat veur heur niet mitien dudelik was waor et omme gong.

   Via de gemiente Oost-Stellingwarf kwam Kristien Zaal Dijkstra in de kunde mit Sietske Bloemhoff van de Stellingwarver Schrieversronte en vreug of zi’j ok wus om wat veur putte et gaon kunnen zol. Now hadde Bloemhoff een hiel schoft leden al es onderzuuk daon naor et greven van waeterputten zoas dat vroeger in Stellingwarf gebeurde. Dat onderzuuk dee ze in et kader van et neteren van verschillende vaktaelen t.b.v. et ’Stellingwarfs Woordeboek’ en wus daor zodoende wel et ien en aander van of. Vandaor ok dat ze docht dat et in dit geval wel es om zoe’n soorte van putte gaon kunnen zol. Ze nam kontakt op mit Andries van der Veen uut Wolvege die in Iegypte opgruuide, en hi’j vertelde doe over zien herinnerings an de tied dat disse putte as gemienschoppelike putte  in gebruuk was bi’j de bewoners van de buurtschop. Et waeter d’r van wodde deur de hiele buurtschop bruukt as de meensken thuus niet genoeg meer hadden. Et pattien dat naor de putte toeleup is diels nog te zien.

Monement

Kristien Zaal Dijkstra hecht veul weerde an disse unieke putte. Ze perbeert daoromme om die veur de toekomst op de juuste wieze in staand te holen. Tegere mit o.e. Andries van der Veen en Sietske Bloemhoff is ze de meugelikheden an et bekieken om de putte as momement op ’e gemientelike of perveensiaole monementelieste zetten te laoten.

Opschoond

Intied hebben vri’jwilligers uut Ni’jberkoop de putte, die tussen de vuuf en zes meter diepe is, leeghaeld. Zo zorgde Jan Eijbergen dat mit naeme et eerste pat leeghaeld wodden kon mit een kraene. Et laeste stok mos liekewel mit de schoppe gebeuren, en daorveur stakken Sjoerd Kooiman en Andries van der Veen de hanen uut de mouwen. Deur de dreugte van veurig jaor en die van de laeste tied kwammen de manluden pas hielemaole onderin de putte weer wat waeter integen. Hier en daor vunnen ze ok nog oolde stokken turf, daor de putte indertied mit opzet is. Et doel is om nao de zommer de putte weer opni’j mit turven op te zetten, ok weer mit de hulpe van vri’jwilligers. Datzelde gelt ok veur et pattien dat van de weg of naor de putte toelopt. Et doel is dat ien en aander veur de winter klaor is. De hoop is vanzels dat de waeterputte tegen die tied ok op een monementelieste staot, zodat d’r een geraansie is dat disse biezundere putte veur de toekomst op een verantwoorde wieze bestaon blieven zal.     

Foto 1 t/m 4:

Jan Eijbergen hulp op kundige wieze mit et leeghaelen van de putte 

Mit schoppen, emmers en de kraene wodde et laeste stok leeghaeld

Et laeste emmertien mit bladofval wodt uut de putte taekeld

Kristien Zaal Dijkstra bekikt mit Andries van der Veen et risseltaot

Foto’s: Sietske Bloemhoff

Wild in Drenthe

by

Een schoffien leden kregen we disse aorige kaorte van Otto de Vent uut De Fochtel. ‘Ok in Drenthe leeft et Stellingwarfs,’ schreef Otto daor bi’j! ‘Is et ok wat veur ‘Stellingwarfs in ‘t wild’? Now, aenlik wel een klein betien, neffens oons, al zol et vanzels hiel goed wezen kunnen dat et Drents pattietoeren toch wel verhipte veul liekt op et Stellingwarfs, En now ja, hoe zal et ok eers, in een diel van Drenthe wodt ommes gewoon Stellingwarfs praot!

Et zol vanzels ommeraek mooi wezen as d’r ok dit soorte van kaorten wezen zollen mit een hiele kleine anpassing in de tekst, zodat ze ok hier rondomtoe veur vekaansiegangers te koop kommen…