Foto’s van De Lende

Et hoeft niet altied et aldermooiste weer van de wereld te wezen om mooie foto’s te maeken. Dat bewiezen disse beide foto’s die Jaap Elzenaar van De Hoeve gistermiddag van De Lende maekte:

Lende 14-3, Jaap

 

Lende, 14-3, 2, Jaap

IN DE PRIEZEN

Op zundag 1 meert wodde de Streektaelpries van et Dagblad van et Noorden uutrikt. Omreden et de tiende keer was dat de pries uutrikt wodde, hadde et dagblad veur een boekien zorgd dat alle bezukers mit naor huus toe kregen. An et boekien ‘In de priezen’ hebben verschillende winners en nommeneerden veur de pries mitwarkt. De ‘opdracht’ veur heur was om et begin van een verhael van de Drentse schriever Gerard Stout of te maeken. Ok twie Stellingwarver schrievers warkten an et bundeltien mit, et gaot om Sjoukje Oosterloo en Johan Veenstra. Sjoukje was iene van de schrievers van et kienderboek ‘Winterwille’ dat veurig jaor nommeneerd wodde, et boek ‘Longerlaand’ van Peter Hiemstra en Johan Veenstra wodde in 2008 nommeneerd, en in 2010 wun Johan de streektaelpries mit zien boek ‘Et geheim van de wiend’.

Omreden ‘In de priezen’ niet in de verkoop is, kun jim hieronder de saemenvatting van et begin van et verhael van Gerard Stout lezen. Mitien daoronder staon de verhaelen van Sjoukje en Johan, beide zorgden veur een biezunder aende an et verhael.

In de priezen      

(Saemenvatting verhael Gerard Stout)

Liudger is op de kop of vuuftig jaor. Ok volwassen en ok een betien tekend deur et leven. Hoge langwarpige kop mit een zwarte baord as de steert van een Fries peerd. Kale kop zunder wenkbrauwen, mit een grote kras over de schedel – zowat van et iene naor et aander oor –  een erfenis van zien eerste jaor bij Vindicat atque Polit, het studentencorps in Stad. Handhaaft en beschaaft was jaoren leden de lijfspreuk van Liudger die zien va achterof geliek geven had. Hij had beter lid worden kund van Albertus, de katholieke studentenvereniging, of de kolonne van de blinde Bernlef. Het was een achtstejaors van Albertus die Liudger met een kapotte bierfles betrokken had.Maor Vindicat had het gevecht wunnen en de piano van Albertus was uut het raam van de derde verdieping op Aa-straot gooid, en had, volgens overlevering in de val ok nog een stukkie van Bach speuld; das wohltemperierte Klavier. Op de Vismarkt waren de meeuwen van schrik votvleugen. De kras op zien kop had Liudger goedmaakt met de verovering van een tegenspeuler. Esther was van het roomse holtie en in die tied lid van disputerende vrouwlu van Albertus, en ze was veur hum vallen – op het matras, mus Liudger der elke maol bij zeggen – zeuven uur naodat ze de bul veur Franse taal en letterkunde in het academiegebouw in ontvangst neumen had – op de rogge, veur wie het weten wol. Een dag later had Liudger zien verkering met Vasthi uutmaakt, dat schiere wicht wol niet veur him uut de kleren, hij had niet zien meugd hoe mooi ze was. Hij maakte Esther tot zien keuningin. Liudger was net klaor west met zien studie psychologie, met bijvak Westerse sociologie. Hij was der hielendal klaor met west, en bliede – maor dat zee e niet – dat e gien wark vinden kun in zien vak. Hij was ok niet op zuuk gaon naor echt wark. Eerst gung e as taxi-chauffeur an de slag en later as deuzeninpakker en verkoper in een academische boekhandel, tot e veur humzölf begund was. Met Esther.

Vanzölf’,  zegt Liudger. ‘Ik heb niet alle boeken lezen en as ie mij vraogt of ik ze allemaol zölf in haanden had heb? Ik kan het joe niet zeggen. Grootkaans dat mien vrouw meer boeken in haanden had hef as ik. Esther is even de stad in om bij een drogist vrouwlu-zaoken te kopen. Grootkaans hef ze ok meer boeken lezen. We hebt et der nooit over. Ik weet niet wie meer lezen hef, Esther of ik. In de winkel doet we niet aan competitie. Het leven is veur oens, veur Esther en mij, tussen de boeken gien literaire wedstried.’

Ik vraog niet wat de vrouwlu-zaoken bint waor Esther naor op zuuk is. Ik ken heur van name en lief omdat ik vaker in de tweedehaandsboekwinkel kom.

‘As we samen in de winkel staot, praot we geregeld met mekaar, Esther en ik, ‘zegt Liudger. ‘Maor echt overleg hebt we in de keuken en de slaopkamer is oenze arena. Dat is bij joe niet aans, dèeenk ik.’

Liudger mag daenken wat e wul, dat doe ik ok. Hij kent mij niet. We schrieft mekaar niet, hij hef mij niet lezen. Mien wark stiet niet bij hum op de planken, dat hoop ik.

‘Ik zuuk een boek,’zeg ik. ‘Maor ik weet gien titel en ok gien schriever.’ ‘Dat maakt het allent maor makkelk,’zeg Liudger. ‘En mut het een boek weden met letters, woorden en zinnen?’ vrag e. ‘Ik heb hier achter mij boeken zunder letters, zunder woorden en zunder zinnen.’

‘Dummies,’ zeg ik. ‘Literatuur veur dummies’, zeg Liudger. ‘Lege boeken veur schrievers en dichters die heur eigen verhaal schrieft.’ Ik bin de ienige klant in de tweedehaands. Liudger hef alle tied zolang Esther niet weerom is.

‘Schrieven veur dummies’, zeg e. Hij pakt een dik boek met gemarmerd omslag en schoeletiket op de veurkaant van een stapel. ‘Met leeslint,’ zeg e.

Veur de klaanken van de deurbel de tiedelijke dood starft, valt de tas met drogisterijwaren op de teunbank. ‘Hadden ze weer mien merk niet, ‘spelt Esther met korte stooties in de richting van Liudger. ‘Joen tandpasta,’ zeg Liudger. ’t Is mij ok wat.’ Hij lacht der wat bij en haalt een puut tabak uut de buuts van zien jassie. Dommiet giet e achter op het plattie roken. As ik wul mag ik met hum met. Bijkaans gao ik met. Ik mag disse kerel wel. Van Esther mag Liudger niet veur de winkeldeur roken, dat kun klanten votjagen.  In de slaopkaomer hebt ze gien stried meer over Javaanse Jongens. ‘Ie weet wel. Mien merk,’Ze klinkt al wat minder bits now ze heur gram kwiet kan. ‘Ik weet et wel’, zeg Liudger mit traoge stem. Hij kek mij an en zeg met een schief oog naor Esther: ‘Niet elke klant huuft te weten welk merk ie gebruukt.’ En zunder pauze zeg e: ‘Hebt wij ok boeken met letters, woorden en zinnen zunder titel en zunder auteur? Ik dacht het niet, maor misschien….’ As een klant naor een titel vrag en Esther wet niet waor het boek stiet, of ze wul de klant kwiet omdat het gezicht en het lief en de locht heur niet anstiet, zeg ze zunder blikken of blozenen benaom zunder pauze: ‘Nee, die titel hebt wij niet.’ Asof ze alle titels van alle boeken in de winkel kent.

Esther met zwaore donkere wenkbrauwen, boven de grune ogen en ofhangende scholders zodat het liekt asof heur kop de kegel van een kruusraket is. Een Frans lief in een bloemegiesjurk, strak insnoerd bij de taille. Rooie lakschoenen, waor ze bijkaans een stuk of tien van hef. Elke week as ik in de winkel kom hef ze altied rooie lakschoenen an. Hiel soms rooie sokkies, maor miest hef ze blote voeten in de schoenen.Ik mut bekennen dat ik niet allent in de winkel kom om een boek te kopen, mar meer nog om naost de boeken benaom Esther te roeken. Zeker weten doe ik het niet, maor ik verdèeenk heur der van dat ze gien parfum gebruukt en ok gien lotion. Bijkaans een crème met een lochtie, maor benaom roekt ze naturel. Ik kan heur locht niet goed beschrieven, het kun best de locht weden van een zogende moeder. De locht van poppies, luiers en moedermelk.

‘En,’ zeg Esther die zunder vraogen in mien peroonlijke zone schöf, ‘as ie gien titel en gien schriever weet en wel een boek wult, een leesboek zunder plaaties, waor mut het over gaon?’

Ze hef een punt en ik zeg et heur. En as ik Liudger de oren omhoog gaon zie, zeg ik met  een grijns: ‘Now Esther der bij is duur ik het ok tegen joe te zeggen.’Ik pauzeer en zeg: ‘Ik wul een boek over een prieswinnaar. Ik wul weten hoe een prieswinnaar met de pries omgiet.’

‘Of heb ie een pries wunnen?’ zeg Liudger. ‘Dat zul merakel weden. Het schet altied op dikke bulten,’ zol mien grootva wel zeggen. ‘Doe niet zo mal,’ zeg Esther ‘Het maakt niet uut; wel of gien pries. De vraog giet over een boek, zunder schriever en zunder titel. Een titel is der niet, maor het boek mut gaon over een pries en hoe het leven veraandert deur een pries.’

Íe mient…’, zeg Liudger. Zien haand gled van de scholder van Esther.  ‘Ie mient een boek over hoe mien leven veraanderd is sund ie met mij trouwd bint.’ Esther dot een stap bezik, ze schöf tegen mij an. Ik vuul heur warmte over de volle lengte. Ien ding is zeker, ik kan de tweedehaandswinkel vandage niet verlaoten zunder een boek te kopen.

‘Of wat der met joe gebeurt, as ie net naost de pries pist hebt, naost de priezenpot, mien ik, ‘zeg ik.

‘Dat boek over priezen zul ik geern lezen,’zeg ze. Ze rekt in de tas van de drogist en haalt lippenstift uut de verpakking. Ik had heur nog niet eerder met kersenrood zien; op de lippen. Ze kek mij an en vragt: ’Welk boek had ie dacht?’ ‘Het mag een bundel gedichten weden, essays over winnen en verliezen, een kort verhaol over verliezen en toch met de pries der vandeur gaon,’ zeg ik. Esther strek de vette stift over heur oesterlippen. Ze rolt de glimmende lippen en kek mij an. Ze is een schiere vrouw. Ze mag heur zien laoten.

‘Wij hebt hier 40.075 boeken in de kasten staon.  De hiele wereld bij mekaar.’Ze dreit naor de laptop op de teunbaank. ‘Alle titels en schrievers vind ie daor. Wat der niet in stiet bint boeken zunder titel en zunder schriever.’ Heur gezicht komp aal dichter bij. Ik weet niet waor ik kieken mut en zuuk mit mien ogen Liudger die naor achter löp. Sjekkie in de iene haand, aansteker in de aander haand. Ik kan nog met hum metlopen hen achter, as ik wul.

‘Ie schrieft zölf maor wat een pries met joe döt,’ zeg ze.

 

 

Et vervolg van et verhael deur Sjoukje Oosterloo:

Mit de appatte reuk van Esther nog in mien neuze, snuui ik een hottien deur de schappen mit boeken. Nao al heur goedbedoelde woorden  kan ik et niet over mien hatte kriegen om zonder wat te kopen de winkel weer uut te gaon. Inienen vaalt mien oge op een riegel woordeboeken, en verduld, d’r staot een Stellingwarfs woordeboek tussen. Risseluut pak ik et boek van de plaanke en loop d’r mit naor de toonbaanke, waor Esther de hieltied nog drok doende is aachter heur laptop.

Et woordeboek leg ik veur heur daele: ‘Kan ik dit even mit je ofrekenen?’ Veraldereerd kikt ze me an. ‘In de goeiighied, wat moet ie as schriefster now toch mit een woordeboek, en dan nog wel iene in et Stellingwarfs.’

‘Ie moe’n weten dat et Stelingwarfs mien memmetael is, en as ik dan een boek schrieven moet over priezewinneri’je, gaot me dat et beste of in de tael van mien jonkhied,’ stok ik heur uut.

‘Et zal me beni’jen wat et wodt mit jow boek, en aj’ d’r ok mit in de priezen valen,’ gnist ze.

‘Groeten an Liudger en lichtkaans heur ie nog es van me,’ groet ik, wiels ik de winkeldeure aachter me dichtetrek. Onderwegens naor huus bin ik mit mien gedaachten meer bi’j mien schrieveri’je as da’k op et verkeer lette. Wiels ik mar krek een ere auto ontwieken kan omreden ik gien veurrang geve, roep ik mezels bi’j de warken. Opletten meenske, aj’ zokke malle kapriolen maeken hoej’ dommiet hielendal gien boek meer te schrieven. Hool de kop d’r bi’j. In huus kommen begin ik votdaolik mien heufd te breken over wat ik schrieven zal. De inspiraosie moet nog kommen en dat gaot niet op kommando. Ik blaeder tot an beddegaonstied toe in mien ni’je, twiedehaans anschafte woordeboek omme, mar ik kriege nog gien ingevings. Aovens a’k op bedde lig begint et gebliksem, nooit slaopen netuurlik. Et maelt mar in mien heufd, mar wat zinnigs komt d’r niet in me op. Nao een tied van ommewoelen bin ik zeker toch in slaop valen omreden ik de ere morgen wakker wodde as de voegels al drok doende binnen heur hoogste lied te zingen. Zo gaon d’r een stokmennig daegen veurbi’j zonder dat d’r mar iene letter op pepier komt. Ja, en a’k niks schrieve maek ik ok gien kaans op een pries netuurlik. Hoe as et vuult aj’ een pries winnen, daor kan ik onderhaand wel over mitpraoten. Et geft je een drokker in de rogge dat je wark, waor aj’ zovule muuite veur daon hebben, wardeerd wodt. En ik hoeve d’r gien smakken geld mit te verdienen, alliend de andacht die mien wark krigt dot me al goed. Et hoogtepunt van mien schrieveri’je beleef ik as ik deur et veurlezen van de verhaelen ere meensken daor een plezier mit doe. As mien anheurders d’r slim van genieten, dan geniet ik bi’jkaans nog meer as zi’j. Et geft me gewoonweg een goed gevuul, of, zoas men vandaege-de-dag zegt, een kik. Krek as een poze leden doe ik in et bejaordehuus op de gang een vrommesien integen kwam. ‘Bin ie daor,’ zee ze. ‘Wat haj’ weer een aorig stokkien schreven in oonze huuskraante. As ie wat schrieven dan moet ik daor altied omme lachen. In de kraanten staot al genoeg ellende over wat d’r in de wereld gaonde is. Een oppepper zoas een verhael van jow, dat het een meenske wel es neudig.’

Kiek, dat wo’k d’r mar mit zeggen, zoks is et alderaorigste komplement wat aj’ mar kriegen kunnen. Mar ja, now ik zo zit te miemeren schöt mien schrieveri’je van wat doukies een boek wodden moet, gien spat op. Inienen moet ik weer an Esther heur woorden daenken: ‘Alle titels en schrievers heb ik in mien laptop. Wat d’r niet in staot bin boeken zonder titel en zonder schriever.’ Zol et dan mit mi’j op niks uutdri’jen mit mien boek. As ik gien inspiraosie kriege wodt et warkelikwaor een boek zonder woorden en hoeft d’r dus ok gien naeme bi’j van mi’j as schriefster. Brimstig klap ik mien laptop dichte. In zeuven haosten schiet ik in mien jasse, trek de buterdeure aachter me dichte en beinsel de buurt in. Kan ’k  mien heufd es even flink opschonen in de wiend. Nao een poze ontdek ik da’k veur et koffiehuus van Hette anbelaand bin. In mien jonkhied was Hette een schoelevruntien van mi’j en deur de jaoren henne hewwe altied nog kontakt holen. Een jaor leden  is zien vrouw uut de tied raekt en zodoende  runt hi’j de zaeke now alliend. Of en toe loop ik es een keertien bi’j him an veur een kop koffie en een praotien.  En om eerlik te wezen geleuf ik dat Hette me wel graeg lieden mag, ja wat té graeg naor mien zin. Ik gao naor binnen en zuuk een taofeltien uut bi’j et raem. ‘Doe me mar een kop koffie,’ bestel ik Hette. Een hottien laeter komt hi’j mit de daampende koffie en een vulde koeke anzetten.

‘Die vulde koeke daor trakteer ik je vandaege op,’ zegt hi’j, wiels hi’j naost me zitten gaot. Votdaolik vuul ik nattighied. ‘Et is vandaege niet zo drok, hen,’ begin ik, om de stilte die d’r vaalt te verdrieven.

‘Dat komt me goed van passe omreden ik je wat vraogen wil,’ geft Hette bescheid. Wiels mien maege vremd begint te kringen van de zenen, zeg ik hiel stoer: ‘Zeg wat aj’ op je hatte hebben, maek d’r gien moordkoele van.’

Hette wrift him in zien hanen, kochelt es een keer en stikt van wal: ‘Ie weten da’k al een poze wedeman bin. Butendat zuj’ et wel murken hebben da’k jow verduvelde graeg lieden mag. En now is mien vraoge an jow, zoj’ mit me saemenwonen willen?’

Ha’k et niet docht, schöt et deur me henne. Even weet ik zo rap niet wat ik zeggen zal, mar ik moet eerlik wezen tegen him. ‘Och, Hette, ik mag jow ok graeg lieden, dat weej’ onderhaand  wel. Mar ik blieve liever goeie vrunden, omreden ik mien eigen vri’jhied holen wil veur et schrieven van een boek, om daor een pries mit te winnen.’

Hette froonst zien veurheufd en zegt: ‘Een pries winnen mit et schrieven van een boek? Ie hebben de heufdpries ja al wunnen vanwegens mien anzuuk. Zoe’n pries laoj’ toch niet lopen?’ Lachende klop ik Hette op zien schoolder: ‘Ik vien et spietig veur jow, mar lao’we mar gewoon vrunden blieven.’

Hette is even stille, dan zegt hi’j: ‘Goed heur, dan kriej’ van mi’j een hassebassien en toosten we op oonze iewige vrundschop.’

‘Zo ken ik je weer Hette, dat doe’we,’ perbeer ik him een betien op te monteren now ik zien illusie de grond inboord hebbe. Onderwegens naor huus goonzen Hette zien woorden me nog deur ’t heufd; ie hebben ja de heufdpries al wunnen vanwegens mien anzuuk. Glimkende bedaenk ik, zo bin ik dus toch in de priezen valen, wiels ik naost de priezepot pisse omreden d’r nog gien letter op pepier staot veur mien boek.

 

Et vervolg van et verhael deur Johan Veenstra:

Heur gezicht komt nog wat dichterbi’j. Ik zie heur glundig grune ogen now vlak veur me en snoeve diepe om heur locht roeken te kunnen. Et zwiet brekt me uut.

‘Dat et mit maegies nooit echt wat wodden is,’ hadde Rolf indertied zegd, ‘kan wel es liggen an et feit daj’ benauwdens veur et onbekende hebben.’

Rolf is een psycholoog die zien praktiek in een oolde villa in Glimmen het en waor a’k henne verwezen was deur de huusdokter omdat die op et laeste mit me an was.

‘Ie schieten in de stress as een vrommes je te nao an de huud komt en perberen dan uut alle macht heur locht te plak brengen te kunnen. Om grip op jezels te kriegen. Een Zwitserse psychoanalitikus het jow andoening, want zo meugen we dit wel numen, nog niet zolange leden beschreven in een tiedschrift over de meenselike psyche.’

Hi’j rommelde wat in de boekekaaste aachter zien buro omme. Ik lag op ’e sofa en keek naor zien geheister.

‘Aj’ wat hebben moeten, kuj’t niet vienen,’ bromde hi’j.

Hi’j kwam naost me zitten.

‘Vertel es wat over de verschillende soorten locht uut je kienderjaoren die je et beste bi’jbleven binnen.’

Ik dee de ogen dichte, rilde een betien, en vertelde. Ik zag mezels weer in de baank zitten in de legere schoele. En ik zag Alie Orsel, die pal veur me zat. Ze was de dochter van een visboer, die her en der in de perveensie op wekelikse marken zien negosie an de man perbeerde te brengen. Elke dag weer raekte ’k in de tieze van de locht van Alie die mien kaant opkwam. Wat reuk ik starker? De deurdringende vislocht of de locht die Alie verspreidde omdat ze naachs nog nat was en et de gewoonte was dat ze mar ien keer in de weke schoon goed ankreeg van heur moeke. Ik vertelde over Alie en dat de rest van de klasse besleuten hadde dat wi’j verkering hebben zollen. Alie en ikke. En dat ze oons doe aachter et oolde kolehokke tegen mekeer an drokt hadden, da’k doe van mien stokkien gaon was, en de naachs d’r op een peer keer gillende wakker wodden was.

‘Zoks zol best wel es de anleiding van jow andoening wezen kunnen,’ zee Rolf, en hi’j tiepelde mit zien vulpenne omme. ‘Zodoende bin ie wat de erotiek anbelangt een klongelkont in ’t kwadraat wodden. Neffens mi’j het die Zwitserse wetenschopper zoe’n soort andoening dus beschreven. Stom da’k dat tiedschrift now niet vienen kan. Roek ie Alie heur locht ok nog now aj’ d’r nao al die jaoren over vertellen?’

Ik nikte en hadde de brobbels zwiet op et veurheufd staon.

‘Hej’ nog meer van die vroege erverings? Daenk nog es goed nao.’

Hi’j gaf me een pepieren buusdoekien en ik veegde me et veurheufd of.

‘As ’t je te machtig wodt kuwwe disse sessie ok ofbreken en ankem weke wiedergaon.’

Ik schuddekopte.

‘Ik moet toch een keer deur de zoere appel hennebieten.’

‘Dat is inderdaod et beste,’ zee Rolf, ‘mar et moet vanzels ok niet al te mal. Et is altied weer de keunst en vien de goeie middenweg.’

‘Tante Annie,’ zee ik inienend, ‘de zuster van mien moe. Ze kwam op een keer op een middag op ’e fiets op theevesite en ik mos heur van mien moe een tuut geven. En dat wo’k niet. Daor griezelde ’k van omdat tante Annie een wratte op ’e kin hadde. En hoe dichter as ze bi’j me kwam, des te groter as die wratte wodde.’

‘Wat ok een trauma’s,’ zee Rolf, ‘die uut je kiendertied kriej’ op laetere leeftied meerstal de meerste hinder van.’

Hi’j maekte wat antekenings in een opschriefboekien.

‘En het ze je doe wel een tuut geven?’

‘Een zieverige tuut en doe wodde ’k  inienend bedwelmd deur heur locht. Een kombinaosie van zwiet en soepeziepe.’

‘Soepeziepe? Wat is dat?’

‘Karnemelkziepe. Ie hadden indertied drie stokkies in een deusien mit een prentien d’r op van een melkmaegien in klederdracht. En daor reuk tante Annie dus naor.’

 

‘Tante Annie,’ raos ik deur de twiedehaans boekewinkel.

‘Wie is dat?’ vragt Esther en ze bit me zachies in et oor. Misschien kan ik jow eerste pries wel wodden. Liudger en ik hebben et wel es over een triogien had om zodoende van de arena in oonze slaopkaemer weer een echte arena te maeken mit wilde, ongeremde erotiek. Zol ie niet es as slaaf deur twie lieuwen pakt wodden willen?’

Ik vuul heur tonge in et oor en perbeer heur wanhopig van me of te drokken, mar ze is zo foel as een jong muddehontien.

‘Ie roeken naor tante Annie,’ roep ik overstuur. ‘Ik roeke soepeziepe! En ie hebben krek zoe’n wratte op ’e kin zitten. Ik zie et dudelik. Hi’j wodt elke weke een tikkeltien groter.’

‘Malle jonge, toch,’ zegt Esther, ‘kom now toch es lekker dichte bi’j me.’

Ik slao wild om me henne en raom een staepeltien boeken ondersteboven. In een flits zie ’k tot mien grote schrik dat et een fluttien romans van mezels is. Esther lat me deur alle alteraosie even los. Daor maek ik gebruuk van en ik stoeve de winkel uut.

‘Hindert ja niks,’ ropt ze me nog nao. ‘Gieniene wil een bek op die boeken zetten.’

Butendeure spring ik op ’e fiets en ik peze zo hadde a’k mar kan de stad uut naor et noorden toe. Kleine dörpies, bouwlaand, grote boereplaetsen, kronkeldiekies, broggies, en een locht vol wondermooie wolkens. Mit et zwiet op ’e rogge stap ik in de loop van de middag in Noordpoolderziel van de fiets. Ik kiek om me henne. In de veerte ploeteren een peer kerels deur de blubber, et Zielhoes is dichte, et terras leeg. Op ien van de husies staot een bod mit Te koop d’r op.

 

Et is een vorrels jaor laeter op een mooie dag in de laete naozoemer.

‘Et is klaor,’ zegt Liudger as hi’j de kaemer inkomt. Kom mar es butendeure te kieken.’

Ik lope him nao as hi’j de deure uutlopt. Et terras bi’j et Zielhoes zit vandaege vol volk, dat van ien van de laeste mooie daegen van et jaor genieten wil.

‘Kiek!’

Ik kieke naor et naembottien dat hi’j an de gevel van et huus bevestigd het. De eerste pries staot d’r op.’

‘Et is een mooie naeme,’ zegt Liudger.

‘Ie hebben et d’r mooi an schroefd.’

‘Och, dat wa’k je ok wel verschuldigd naodaj’ zo mal bi’j Esther en mi’j de winkel uutraekt binnen.’

Hi’j stikt een sjekkien op. Ik snoeve. De locht van sjek en de zooltene locht van et Wad. Die kombinaosie! Veur et eerst geniet ik van de locht om me henne. Omdat et niet de bedoeling is da’k ooit weer in de winkel in Stad komme, akkederen we of dat Liudger ien keer in de weke komt om een peer sjekkies bi’j me te roken.

Aovens bel ik Rolf op om te zeggen da’k niet weer komme.

‘Droom ie dan niet mal meer over Alie Orsel en je tante Annie?’ vragt hi’j.

Et is overdudelik dat hi’j bange is klandizie kwiet te raeken.

‘Nooit,’ zeg ik, ‘dat ik hoeve ok nooit meer naor Glimmen toe.’

 

 

Ni’j verhael van Sjoukje Oosterloo: Uutslaopen

De kauwe, ok wel torenkri’je nuumd is om te zien een aorige voegel. De aachterkaante van zien kop is gries en veerder is hi’j zwat. Et schient dat as ze een mitgezel vunnen hebben, ze heur hiele leven bi’jenneer blieven. Dat bin wi’j meensken niet meer zo wend, vandaege-de-dag is een scheiding an de orde van de dag. Mar veur disse voegels gelt: ‘in goeie en slechte tieden’ veur altied, in heur voegelbestaon.

Bi’j oons in de buurt huust d’r nogal wat van dat zwatte voegelvolkien. Morgens in alle vroegte maeken ze mi’j al wakker mit heur ‘getsjekker’, uutslaopen is d’r niet meer bi’j. Even wiederop in et park, zit een hiele grote klonie zwatte roeken, dat is dus femilie van de kauwe. En een kebaol dat ze somstieden maeken! Bin ik even bliede da’k daor niet dichtebi’j in de buurt wone. Bovendat hej’, aj’ daor onder de bomen deurlopen, grootkaans daj’ op een ‘kwak’ in je haor of op je jasse trakteerd wodden. Wat dat anbelangt loop ik daor in gien geval langes as ze drok an et nusselen bin en jonkies hebben.

Mar om op die kauwgies weeromme te kommen, ie kun wel zien dat ze as een stellegien deur et leven gaon, ze zitten altied twie bi’j twie op de schostien of de daknaalde van de huzen.

Veurige meitied was d’r een peertien drok an et nusselen onder de dakpannen van mien aachterburen. Daor is doe al rap een stokkien veur steuken. D’r is wat in de geute legd zodat ze d’r niet meer onder kommen konnen. Now miende ik altied dat kauwen meerstal heur nust maekten in keunstmaotige of netuurlike holten, zoas in schostiens, en karketorens of oolde gebouwen, en ok wel in oolde nusten van ere voegels.

Vandeweke heurde ik morgens in alle vroegte een kauwe schetteren van ’tsjek, tsjekkertsjek’!  Wat dot die voegel hier de hieltied bi’j mi’j  op ‘e schostien te lewaaischoppen, vreug ik me of. Middag’s belde een aachterbuurman bi’j me an mit de vraoge: ‘Weej’ wel dat d’r een kauwepeertien bi’j jow boven de geute onder de dakpannen an et nusselen is?’ ‘Nee’, was mien veraldereerde bescheid. ‘Jow wo’n bedaankt veur de tip’.

Doe ik es even poolshoogte nemen gong aachter huus, zag ik van onder de dakpannen, kot boven de geute naost de regenpiepe, takkies naor buten stikken. De buurman hadde dus geliek!

Mien klussiesman, die krek doende was in de buurt, heb ik doe even inseind. We praotten of dat hi’j nao vuuf ure even kieken zol hoe as de zaeke mit et kauwevolkien d’r bi’j mi’j veur ston. De lange ledder had ik onderwiels al uut de schure haeld en klaorlegd. In een hoekien van de schure vun ik verempeld ok nog een rollegien gaas. Kwam dat even mooi van passe! Et wodde vuuf ure en daor kwam mien redder in nood. De man klom rap op de ledder omhogens en dee de onderste dakpannen d’r of. ‘Hier naost de regenpiepe zit de meerste ruumte onder de pannen, zodoende nusselen ze daor graeg’, kreeg ik van omhogens te heuren. ‘D’r zit hiel wat rotzooi onder de pannen, waor laot ik dat?’

‘Smiet mar naor beneden dan redde ik et wel op!’ reup ik,  al laank bliede dat ik zels niet op die ledder hoefde.

Doe ik zag wat daor allemaole wel niet onder die pannen weg kwam! Ik hebbe even mal mit mien oren staon te flapperen, geleuf dat mar. Een hiele toekebos, ja wis en waorachtig, flinke lange toeken ok nog! Allemaole mos! Doe kreeg ik votdaolik in ’t snottien waor as et mos bi’j mi’j buten uut de bloembakkies bleven was. Daor had ik mien heufd al zo lange over breuken, mar now wodde die vraoge dus een weet. Veerder kwam d’r nog allemaole klein grös- en haorig spul onder de pannen weg, en zels nog een stokmennig pepieren zakdoekies. Zollen die kauwgies bi’j de meitied ok zoe’n last hebben van hujkoorts, krekkengeliek as ikke? vreug ik me of. Lichtkaans kun ze ok gewoon slim snotterig west wezen netuurlik, daor wil ik of wezen. De klussiesman het et zó maekt, dat die kauwgies niet meer onder mien dakpannen kommen kunnen. Hi’j het een stok gaas in de geute daon en et mit een lattien vaastespiekerd. ‘Eers sjorren die zwatstatten et gaas d’r zo weer weg’,  zee de goeie man vanuut hogere sferen.

Wiels hi’j daor boven in de dakgeute doende was, zatten de beide kauwgies op mien schostien en nammen de boel in ogenschouw. Ze tsjekkerden en gongen tekeer, ik vermoed dat ze tegen mekeer foeterden: ‘Tsjekker-de-tsjek, wel potverdikkeme, komt daor even een vremde kerel die oons nust vothaelt. Et moet niet gekker wodden, now is al oonze muuite veur niks west. Tsjekker-de tsek, kuwwe weer vanni’js beginnen! Hawwe krek zoe’n mooi plakkien vunnen kot bi’j Sjoukje heur slaopkaemer, en now komt d’r evenpies zoe’n kerel die oons bouwwark in een scheet en een zocht ofbrekt. Tsjekker-de-tsjek, zoj’ zoe’n kerel now niet!’

As bescheid heb ik naor ze roepen: ‘Zuken jim mar een holle boom of een karketoren. Daor bin d’r genoeg van, en dan kuj’m morgens in alle vroegte zovule kebaol maeken as daj’m zels willen. Now kan ik me morgens weer es uutslaopen.’

Sjoukje Oosterloo

Streektaelpries van et Dagblad van et Noorden veur de tiende keer uutrikt

1 meert 2015

De Stellingwarver schrievers Sjoukje Oosterloo, Johan Veenstra, Christine Mulder en Roely Bakker (v.l.n.r.) weren present in Roden, krek as Schrieversrontedirekteur Sietske Bloemhoff. (Foto: Lenus v.d. Broek)

De Grunninger Chris Kiel het de Streektaelpries 2014 wunnen in de kattegerie poëzie en proza. Et Stellingwarver ‘Van schossel tot slingerpad’, een keunstboek mit poëzie en beeldende keunst van drie Stellingwarver dichters en drie keunsteners dat deur de Stellingwarver Schrieversronte uutgeven wodde, was ok nommeneerd. Dat gul ok veur o.e. et Drentse ‘Strunen in de taoltuun’ van Abel Darwinkel, en de Grunninger app ‘Lassa dut bosschoppen’, van Esther en Kirsten Plomp in de vertaeling van Riemke Bakker. Bert Hadders en de Nozems wunnen in de kattegerie CD/DVD.

DvhN

Juryveurzitter Eric van Oosterhout lest et juryrappot veur. Naost him Roely Bakker en Christine Mulder; van heur en van Willem Jan Teijema bin gedichten te lezen in ‘Van schossel tot slingerpad’. (Foto: Lenus v.d. Broek) 

De jury nuumde ‘Van schossel tot slingerpad’ een arg mooi vormgeven boek, mit een biezunder goed op mekeer ofstemde inhoold van beeldende keunst en poëzie. Ok de veertig inbunnen boeken deur haandboekbienders wodde as positieve saemenwarking benuumd. ‘Een boek om vaeke in te kieken en van te genieten’, zo zee juryveurzitter Eric van Oosterhout. In et daegeliks leven is Van Oosterhout burgemeester van de gemiente Aa en Hunze; hi’j zet him mit riegelmaot arg in veur et behoold van de Nedersaksische streektaelen.

Uutdielbundel mit Stellingwarver bi’jdregen van Sjoukje Oosterloo en Johan Veenstra

Omreden et de tiende keer was dat de pries uutrikt wodde, wodde de bundel ‘De eerste pries’ uutdield aan alle bezukers van de middag. An die bundel konnen alle eerdere nommeneerden veur de pries mitdoen. In et boekien bin Stellingwarver bi’jdregen opneumen van Sjoukje Oosterloo en Johan Veenstra.

pebliek 1-3-15

Een overvolle theaterzael in de Winsinghhof in Roden. (Foto: Lenus v.d. Broek)

De bekendmaeking van de pries was tiedens een goed verzorgd kultureel pergramme in theaterzael de Winsinghhof in Roden.