Meertaelighied in et noorden van Europa

Kotleden weren Ype en Joke Dijkstra uut Oosterwoolde op vekaansie naor et hoge noorden van Europa. Ok dit keer zaggen zi’j weer talloze veurbeelden van et officiële gebruuk van et Samisch naost de ere (laands)taelen en ok et Engels. Ype en Joke stuurden ok nog wat foto’s mit die ze een jaor of wat leden al es maekten. We laoten ze allemaole zien, mar beginnen bi’j de ooldsten. De eerste drie foto’s wodden neumen in oktober 2009 in et Finse Vuotso:

PICT3343

Vuotso is et meerst zudelike, echte ‘Lappedörp’ van Finlaand. De Samen vertellen je graeg over heur leven. Hier nemen ze weer ofscheid van je aj’ et dörp in zudelike richting verlaoten.

PICT3344

Op disse foto is een welkomstbod in etzelde gebied te zien.

PICT3345

Jim zien hier et formele, twietaelige plaknaemebod van Vuotso.

P1020245

Bovenstaonde foto maekten Ype en Joke Dijkstra in de zommer van 2010. Ze weren doe o.e. bi’j de Porsangen Fjord bi’j Oldefjord. Dit bod staot bi’j een prachtig bezukerscentrum mit veul infermaosie over de flora en fauna  in in elk geval et Noors, et Engels én et Samisch.

P1170593 (2)

Dit infermaosiebod is te vienen in et gebouw van et Noors-Samische Parlement in Karasjok. Disse foto en de foto’s hiernao bin maekt in juni 2013.

P1170537

We zien hier de greensovergang tussen Finlaand en Noorwegen an de weg 93. An de Finse kaante van de greens hiet et gebied Kivilompolo, an de Noorse kaante – in et Samisch – Aiddejavrre. Weg 93 is een ienvooldige weg mit een boel bodden. Et anduden van et laand gebeurt in et Noors en et Engels, de bodden veerderop bin in et Samisch. Et bod van en veur de gebrukers van de sni’jscooter is veur de meensken in et gebied zels et meerst belangriek!

P1170602

Dit is een aandere greensovergang tussen Noorwegen en Finlaand, an de weg 92. An de Noorse kaante hiet et daor in et Samisch Dorvonjárga, an de Finse kaante Gáregasnjárga. Ype en Joke vertellen: ‘Wi’j nammen de (slechte) foto in de haost vanuut de auto. En let op: niet et binnenkommende laand (Finlaand) wodt vermeld, mar et gebied Lapland (Lappi); uteraord ok in et Samisch. Ok de Finse gemiente (Utsjoki) wodt in de eigen tael van et gebied angeven.

P1170605 (1)

Ok disse foto is in Karigasniemi, etzelde gebied as op de veurige foto, maekt. Even veerderop ziej’ dus toch een ‘laandebod’. Alles in et Fins, Samisch, Noors en (soms) Engels).

DSC04034

Disse foto wodde maekt in et Finse Sodankylä. Kirjasto is et Fins veur biebeltheek, Girjerádju et Samisch.

DSC04091

Peurasuvanto ligt ok in Finlaand. Op de foto is een infermaosiebod te zien bi’j een voegel(uutkiek)toren. De infermaosie is in et Fins en haost altied ok in et Engels. Finnen vertellen en infermeren graeg over de in et gebied veurkommende dieren.

P1170699

Ok aj’ een ienvooldige deur et Finse Staotsbosbeheer (let op et uterst kleine blauwe bottien) uutzette kuier maeken – in dit geval bi’j Peurasuvanto – wodt die in twie taelen angeven.

P1170375

Dit is et Sámediggiu, et gebouw van et Zweeds-Samische parlement in Kiruna in Zweden. Et onderschrift is in mar liefst vier taelen, waoronder vanzels ok et Samisch.

Kursus Laandschopsgeschiedenis

Lende mit boswal

Kommende 5 september gaot d’r in Else de ni’je kursus Laandschopsgeschiedenis uut aende. Et gaot om ien van de vuuf kursussen die de kommende haast anbeuden wodden deur de Stellingwarver Schrieversronte. De ni’je kursus Laandschopsgeschiedenis is ontwikkeld deur Dennis Worst uut Oosterwoolde en is bedoeld om de dielnemers op weg te helpen bi’j et kennismaeken en/of veerder ontdekken van de geschiedenis van et laandschop om heur henne. De ni’je kursus zal de eerste keer geven wodden in Else, et dörp daor Worst van oorsprong wegkomt. Alle gegevens over disse biezundere kursus bin te lezen deur even te klikken op:

Programmafolder Cursus Landschapsgeschiedenis2 (25-07-2013)

De Ovend van augustus is d’r!

Vanwegens de vekaansieperiode en vlak daornao de jaorlikse sutelaktie verscheen al in de dadde weke van juli et augustusnommer van et Stellingwarfs tiedschrift De Ovend. Ok dit keer bin daor weer prachtige artikels, verhaelen en ni’jgies in te lezen! Redakteur Jannes Westerhof zorgde opni’j veur een arg interessaante oflevering van ‘Oosterse kontakten’, dit keer had hi’j een gesprek mit schriever/dichter Derk Jan ten Hoopen uut Zuudwoolde, mar ofkomstig uut de Aachterhoek. Ten Hoopen is o.e. ok veurzitter van de raod van toezicht van SONT (Stichting Streektaal-organisatie in het Nederlsaksisch Taalgebied). Een ommeraek aorig stok schreef Westerhof butendat over et gesprek dat hi’j kotleden had mit de Haulerwiekster Jan Aalders in ‘Dit plak dot me wat’. In de ni’je Ovend is d’r ok ommedaenken veur keunst, daorveur zorgde Pieter Jonker uut Oosterwoolde. Hi’j schreef een slim lezensweerdig artikel over de van oorsprong uut Makkinge ofkomstige keunstener Aizo Betten, veurzien van ofbeeldings van prachtig wark van Betten. Krek as de eerste is ok de twiede oflevering van “Oolde middelieuwse karkhoffies in Stellingwarf’ slim interessaant. In disse oflevering schrift Rienk Klooster over een oold karkhoffien bi’j Peperge, Klooster dee daor kotleden veerder onderzuuk naor. Ommedaenken is d’r ok veur de foto’s van de winners van de fotowedstried veur schoelekiender. Alle winnende foto’s bin in De Ovend opneumen, mit daorbi’j de reden waoromme juust disse foto’s deur de jury (Marije Kuiper en Ruurd Jelle van der Leij) uutkeuzen binnen. Taelkundige Henk Bloemhoff het et in zien taelrebriek dit keer over ‘Westfaalse peren in oons westen…’, Frank Spijkers tekende een ni’je strip, en Lily Köhler en Klaas Boersma zorgden veur twie vermaekelike verhaelen.

Een abonnement op De Ovend kost € 19,00 in et jaor, et blad wodt je dan jaorliks zes keer toestuurd. De Ovend is ok te koop veur € 3,50 in de losse verkoop: bi’j de Schrieversronte in Berkoop en bi’j de boekhaandels Bruna in Oosterwoolde en The Readshop in Wolvege.

Twietaelighied in Bosnië

Van Sina van der Land uut Oosterwoolde kregen we verschillende foto’s van verkeersbodden daor twietaelighied in Bosnië op te zien is:

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

‘De bovenste tekst op de twie eerste bodden is in et Cyrillisch, de onderste in et ABC-alfabet,’ zo geft Sina an. Et gebruuk van et Cyrillisch in et eupenbaor komt in Bosnië nog beheurlik veul veur, dat maeken de foto’s van Sina wel dudelik. Veerder vertelt de van oorsprong uut Grunningen ofkomstige Oosterwooldse: ‘ Wat de tekst van de dadde foto betekent is me trouwens niet bekend. We gaon soms mit een jaor d’r tussen elk jaor naor Bosnië. Wi’j wonen naost meensken die uut Bosnië kommen. Oonze Bosnische buurman vreug as we een keer zin hadden om mit te gaon naor Bosnië. Dat was niet an dovemaansoren zegd! Et doel was dat we d’r ien keer naor toe gongen, mar we gaon d’r now al tien jaor naor henne. De laeste jaoren gaon we zels op pad om de regio te bekieken. Et is een prachtig laand mit geweldig aorige meensken. Jaoren leden, doe et laand nog kommunistisch was, was et verplicht dat de kiender op schoele de Cyrillische letters leerden. ‘

‘Persoonlik vien ik et lastig om veul zaeken, zoas de poletiek, in et laand te begriepen. Aj’ een kaorte naor je femilie versturen moej’ d’r goed omme daenken daj’ de juuste postzegel gebruken, want d’r bin drie soorten. In et noorden van Bosnië wonen veul Serven en Moslims; in de midden Serven en Kroaten. Gaoj’ de greens over bi’j Bihac dan hoej’ alliend mar je paspoort en zo zien te laoten, mar bi’j de greens van Dubica moej’ een pepier inleveren mit je gegevens dat deur de plaetselike pelisie invuld is. Daor staot o.e. op hoe lange aj’ d’r west binnen en waore.’

 

 

Honties van ‘Van disse kaante Kuunder’

Van Menno en Baukje Visser, now nog uut Buil, mar eerdaegs verhuzende naor Zweden, kregen we een aorig bericht over een biezundere naeme. Een biezundere Stellingwarver naeme veur heur eurasier kennelnaeme. De eurasier is een prachtige soort hond die wel wat weg het van een husky, mar dan o.e. een slaggien kleiner. Over de kennelnaeme Van disse kaante Kuunder zeggen Baukje en Menno: ‘Wi’j wonen in et NIET Friestaelige diel van Frieslaand, dat bin de Stellingwarven. Deur Friestaeligen wodt et gebied ok wel “oer-Tsjongers” nuumd en de hier wonende meeensken “van oer de Tsjonger”. De Tjonger (op zien Fries Tsjonger) is de greensrevier tussen Stellingwarf en de rest van Frieslaand. In et Stellingwarfs wodt de revier “De Kuunder” nuumd en daoromme numen wi’j oonze kennel Van disse kaante Kuunder.’

IMG_5747

Wie meer over de kennel van Menno en Baukje mit heur prachtige eurasiers weten én zien wil, dot d’r goed an om even te kieken op heur webstee www.vdkk.nl. Ok op You tube bin alderaorigste filmpies te zien mit heufdrollen veur de honties Van disse kaante Kuunder!