Monement onthuld in et Fochtelervene

image9, monement 1

WTO (1)

Dippeteerde Johannes Kramer (links) en Willem Tjebbe Oostenbrink vlak nao de onthulling van et ni’je monement. (Foto: Mark Schuurman)

Op vri’jdagmiddag 4 oktober wodde vanwegens et ofsluten van de grote Laandinrichting Fochtelervene een biezunder monement onthuld. Dat gebeurde deur dippeteerde Johannes Kramer (FNP), die naotied zien toespraoke in veurtreffelik Stellingwarfs dee. Op et monement van Jannes de Vries, dat et belang van waeter veur de vorming van vene verbeelt, is een gedicht van Willem Tjebbe Oostenbrink uut et Westerkertier plaetst. Oostenbrink was veur et schrieven van een toepasselik gedicht vraogd, en bedocht dat et toch wel hiel mooi wezen zol as dat in et Stellingwarfs, de tael van de streek, plaetst wodden zol. Zien opdrachtgever, de Dienst Landelijk Gebied van de perveensie Frieslaand, was et daor mitien mit iens, zodat d’r deur Oostenbrink kontakt zocht wodde mit de Stellingwarver Schrieversronte. Et gedicht van Oostenbrink wodde vertaeld deur Sietske Bloemhoff.

image5, tekst monement

De tekst op et monement van Willem Tjebbe Oostenbrink is in et Stellingwarfs:

de Fochtel / waor / bomen en struken / venegrös dat opkomt / onderdompelen / kan ik gruuien

(Venegrös is een Stellingwarfs woord veur ‘wollegras’. Et woord wodde indertied t.b.v. et Stellingwarfs Woordeboek optekend in De Fochtel, Langedieke en Ni’jberkoop)

In 2002 begon de Laandinrichtingskemmissie Fochtelervene mit de warkzemheden om et gebied van et Fochtelervene op een verantwoorde wieze veur netuur én kultuurgebied te vergroten. Nao zoe’n vier jaor van veurbereidings kon in 2006 de schoppe de grond in. Nao zeuven jaor bin de warkzemheden klaor en is et netuurgebied van et Fochtelervene mit roem 500 bunder uutbreided. Mar mitien is dus ok goed veur de toekomst van de agrarische belangen om et venegebied henne zorgd. Et gebied is butendat  toegaankeliker en antrekkeliker maekt deur ni’je broggies, kanoroutes en fietspaeden. Ok is de verkeersveilighied verbeterd deur et anleggen van parkeerstroken en et beplaanten van de baarms. Om Raevenswoold henne is de kultuurhistorie van dit unieke gebied weer zichtber maekt. De netuur liekegoed as de laandbouw profiteren van de maotregels in de waeterhuusholing.

image7, W.T. Oostenbrink

Dichter/schriever Willem Tjebbe Oostenbrink bi’j et monement mit zien gedicht. Van him verschient op 1 november de ni’je dichtbundel ‘Opdreugde troanen’, schreven in et Westerkertiers. Onderwarpen van de gedichten bin o.e. ‘laand en wotter, grond en grinzen, et menselek streven’.

AfsluitingFochteloerveen-web (1)

Et officiële ofsluten van de Laandinrichting Fochtelervene gebeurde deur dippeteerde Johannes Kramer: ‘Dit keunstwark van eertieds numen we een lawei. Een begrip in de tied van de veenontginning. Een hoge paol mit körf (of zak of emmer). Et regelde de arbeidstieden van de veenarbeiders in de veenderi’jen. De körf omhogens, dan wodde d’r in stilte warkt. Kebaol kostte ommes energie en dat gong ten koste van den arbeid. De körf naor beneden, dan was et wark daon, en vertrokken de meensken meerstentieds mit een protte lewaai van de veenderi’je…’  (Foto: Mark Schuurman)

In zien toespraoke zee dippeteerde Kramer veerder dat hi’j vun dat et een ommeraek mooi gebied wodden is: ‘De Stellingwarven op zien mooisten, et is hier de parel van Zuudoost- Frieslaand wodden en dat is allemaole gebeurd in een tiedrekte die veur een laandinrichting ommeraek hadde gaon is.’

Naodat de körf naor beneden haeld was en daormit de officiële ofsluting een feit was, wodde d’r onder et genot van een glassien drinken en lekkere happies even veerderop in een tente nog een hiel posien naopraot over et slaegen van dit zo biezundere projekt.

Ni’j lesmateriaol prissenteerd tiedens hiemkundemiddag

Op de laeste woensdag van september orgeniseert de Stellingwarver Schrieversronte alle jaoren een hiemkundemiddag veur de leerkrachten van et basisonderwies in beide Stellingwarver gemienten. Op die middag wodt et lesmateriaol prissenteerd dat et jaor veurofgaonde an de middag ontwikkeld wodde. Et kan dan gaon om bepaolde aktiviteiten die opstart wodden, lesmateriaol in boekvorm, aachtergrondinfermaosie veur de leerkrachten en netuurlik digitaal lesmateriaol dat op de speciaole hiemkundewebstee www.stellingwerf-heemkunde.nl plaetst wodt.

DSC_0513, Freddie

Freddie de Vries vertelt over ‘Et Stellingwarver voegelboek’. (Foto: Lenus v.d. Broek)

De oflopen keer was d’r veul ommedaenken veur Et Stellingwarver Voegelboek van Freddie de Vries en Ruurd Jelle van der Leij. Et boek is an alle basisschoelen beschikber steld deur de Schrieversronte. An de haand van et verschienen van et boek is deur een speciaole warkgroep zorgd veur een prachtig voegelexkursie-anbod. Verschillende Stellingwarver voegelwaachten warken an et projekt mit, en de exkursies zullen holen wodden in et veurjaor van 2014. De exkursies bin veural bedoeld veur de leerlingen van groep 5 en 6, mar kun eventueel veur ere groepen anpast wodden.

Veurofgaonde an de exkursie vertelt ien van de warkgroepleden de kiender al et ien en aander over de Stellingwarver voegelwereld mit behulp van een speciaole powerpointprissentaosie daor fotograaf Ruurd Jelle van der Leij veur zorgde. Ondertussen bin d’r al zes schoelen die van et anbod gebruuk maeken gaon. Et maximum zal disse eerste keer op tien schoelen liggen.

De vertelkoffer

Tegere mit Tresoar is ondertussen ok een Stellingwarver versie van ‘De vertelkoffer’ beschikber veur de schoelen. An de haand van een koffer mit daorin alderhaande spullegies gaot Christine Mulder van Wolvege Stellingwarver verhaelen vertellen op de basisschoelen. Op heur eigen kundige wieze vertelde ze, as veurbeeld,  uut heur eigen kienderboek Muske Tiemen.

Twiejaorlikse fotowedstried

An de haand van de fotowedstried veur kiender, die de Stellingwarver Schrieversronte in 2012 orgeniseerde, leut basisschoele De Lamer van Ooldelaemer zien hoe zi’j daor mit an de gang west binnen. De schoele had de wedstried angrepen om mit de hiele schoele een speciaol projekt uut te voeren. Et maeken van een foto van et meerst biezundere plak in et dörp wodde uutvoerd op een vri’jdag, mit hulpe en foto-advies van oolden. Alle kiender bleken wel een idee te hebben veur et maeken van een foto, zodat een dikke mappe mit foto’s opstuurd wodde. Iene van de leerlingen vul mit heur foto in de priezen, zi’j had een foto maekt vanuut een boom daor ze vaeke in klimt. Et hiele projekt en et risseltaot d’r van was zo butengwoon slaegd, dat et as veurbeeld zien laoten wodde op de hiemkundemiddag. Veur 2014 is de wedstried opni’j uutschreven.

Histotolk

Ok histotolk Frank Spijkers is alle jaoren van de partij en vertelt dan over zien ni’jste streekgerichte pergrammes veur de schoelen. Frank vertelde o.e. dat hi’j mit et boek Daor klept de klokke weer van H. Hoogeveen an de slag gaot. Et prachtige historische verhael van Hoogeveen speult an et aende van de Middelieuwen.

DSC_0520, hiemkunde

 

Histotolk Frank Spijkers vertelt over zien ni’jste pergramme. (Foto: Lenus v.d. Broek)

Tekenlessen

Ommedaenken was d’r ok veur de biezundere tekenlessen van Marjolein Spitteler uut Oosterwoolde. Marjolein is beeldend keunstener en verzorgt daornaost o.e. ok tekenlessen an groepen kiender. Niet alliend buten schoele omme, mar ok binnen et basisonderwies. Vaeke maekt ze gebruuk van verhaelen om die beeldend uutvoeren te laoten deur heur leerlingen. Een veurbeeld daorvan is een volksverhael over de griepvoegel, de griffioen.

Fratsen

An et aende van de middag wodde de bundel Fratsen prissenteerd. Die bundel bestaot uut een riegel verhaelen over de beide katten Frats en Freubel. De verhaelen wodden schreven deur Christine Mulder en bin bedoeld veur kiender van vier t/m zes jaor. De verhaelen bin ok digitaal in de zien én te heuren op de hiemkundewebstee.

Kursus laandschopsgeschiedenis bliekt groot sukses

P1010337

Foto: Jan Koops

Begin september gong in Else de kursus Laandschopsgeschiedenis uut aende. Mar liefst twintig dielnemers hebben mit veul enthousiasme de kursus volgd. Op vier donderdagaovenden wodden prissentaosies holen over de ontstaonsgeschiedenis, de dörpsgeschiedenis, over de verschillende veldnaemen en de netuur om et dörp henne. Ok bin de kursisten tiedens de aovens zels aktief an de slag gaon. Beugen over historische kaorten, mit opdrachten over veldnaemen of deur te kieken op bojem- en hoogtekaorten is veul ontdekt over de historie van et laandschop van et dörp.

Om et laandschop ‘in et echt’ te verkennen hebben de kursisten onder leiding van een gids een fiets- en kuierexkursie maekt. Ok al was et min weer, de fietsexkursie was ommeraek slaegd. D’r wodde wezen op hoogteverschillen in et laandschop, op boswallen en veul ere historische biezunderheden. Twie weken laeter volgde de kuierexkursie in et netuurgebied de Schaopedobbe. Tiedens die exkursie wodde uutleg geven over de saemenhang tussen de netuur en kultuur. Een netuurgebied as de Schaopedobbe is ieuwenlaank een gebruukslaandschop veur de meensken west, en zo is een prachtig kultuurlaandschop ontstaon. Die gebruukssporen bin ok now nog goed weeromme te vienen in et netuurgebied.

Et dörp Else fungeerde as pilot-projekt in disse ni’je kursus van de Stellingwarver Schrieversronte. De bedoeling is om de kursus in de kommende jaoren an te bieden in alle Stellingwarver dörpen. As d’r historische verienings of verienings van plaetselik belang interesse hebben, dan kun die kontakt opnemen mit de Stellingwarver Schrieversronte.

Roem honderd meensken geneuten ommeraek van kulturele aovend in Oosterwoolde

Roem honderd meensken geneuten ommeraek van Johan Veenstra, Douwe Kootstra en meziekduo Rosie Kills

DSC_0319, Johan 

Op vri’jdagaovend 20 september was de grote zael van aktiviteitencentrum ‘De Miente’ in Oosterwoolde meer as uutverkocht vanwegens een gezaemelike aovend van de Fryske Krite Easterwâlde en de Stellingwarver Schrieversronte. Beide orgenisaosies hadden zorgd veur een biezundere kulturele aovend vanwegens de Friese boekemaond en de Stellingwarver sutelaktie. Al in juli weren alle kaorties veur de aovend uutverkocht.

DSC_0321, Johan

Gezaemelik optreden Johan Veenstra en Douwe Kootstra

De twie bekende auteurs Johan Veenstra (Stellingwarfs) en Douwe Kootstra (Fries) tradden veur et eerst mit een gezaemelik pergramme op. Deur heur jaorenlange vrundschop bleken de beide schrievers goed op mekeer inspeuld te wezen, en vertelden mekeer vol humor op et stok of wat ze now aenlik van mekeer, en van mekaanders wark vienen. In die fantastische wisselwarking vertelde Kootstra spannende en soms ok huveringwekkende ‘grimmige’ sprokies, die vaeks ok deurspekt weren van humor. Veenstra vertelde iene van zien serieuze verhaelen, mar ok twie van zien vermaekelike ‘erotische’ verhaelen, die veur geweldig veul hilariteit in de volle zael zorgde. Daornaost was zorgd veur een verhael dat deur Johan Veenstra in et Stellingwarfs begonnen wodde en waorvan Douwe Kootstra et twiede diel in et Fries vertelde. Beide schrievers bin ok katteliefhebbers en vertelden mekeer en de zael ok op komische wieze hoe aj’ now et beste mit zokke beesten ommegaon moeten.

DSC_0329 , Rosie Kills

Vlak veur et schoft en mitien daornao zorgde et duo Rosie Kills, bestaonde uut zangeres Sietske Sytsma (uut Haulerwiek) en gitarist Rob Zandgrond (IJhorst) veur arg sfeervolle lieties, waorbi’j ok et Stellingwarfs an bod kwam.

De Fryske Krite en de Stellingwarver Schrieversronte kun weerommekieken op een suksesvolle aktiviteit en bin van doel en orgeniseer in september 2014 opni’j een gezaemelike kulturele aovend.

Foto’s: Lenus van der Broek

Streektaeledag ‘Digi-streek-tael’

Kommende zaoterdag 28 september wodt in Hasselt in België de streektaeledag ‘Digi-streek-tael’ holen. Dat zal wezen in de Oolde Gevangenis, Martelarenlaan 47. Et gaot om een dag vol lezings en warkwinkels angaonde digitalisering en/van taelvariaosie, ofwisseld mit een infomark, kuiers en meziek. In et morgenpergramme geven Jos Swanenberg & Veronique de Tier een overzicht van digi-streek-taelige projekten in Noord en Zuud. Leen Gos het ommedaenken veur ‘Taal als immaterieel cultureel erfgoed’, Jacques van Keymeulen veur ‘Taal als oraal erfgoed’ en Silvia Weusten veur ‘Het verhaal van Spraakma(k)kers’. Nao een muzikaol intermezzo van ‘De Bjètëls’ is d’r gelegemhied veur et bezuken van een tal warkwinkels of veur een rondleiding in de Oolde Gevangenis. Nao et middagbroggien is d’r opni’j gelegenhied veur et bezuken van een tal warkwinkels, is d’r een meziekkefé, kan een stadskuier maekt wodden en is d’r een twiede rondleiding deur de gevangenis. Tot slot is d’r om vier ure een streektaelequiz én is d’r een prissentaosie van et ni’je boek ‘Schrijvers op streek’.

Veur meer info en de meugelikhied om je veur disse dag an te melden kuj’ et beste even kieken op aida.derose@limburg.be.